Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)

การกัลปนาในลานนาไทย ตั้งแต่กลางพุทธศตวรรษที่ 20 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 22

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

Monastic endowments in the Lanna Thai kingdom from the middle of the 20th century B.E. to the beginning of the 22nd century B.E.

Year (A.D.)

1983

Document Type

Thesis

First Advisor

บุษกร กาญจนจารี

Second Advisor

ประเสริฐ ณ นคร

Faculty/College

Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)

Degree Name

อักษรศาสตรมหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

ประวัติศาสตร์

DOI

10.58837/CHULA.THE.1983.577

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มุ่งศึกษาปัจจัยซึ่งส่งเสริมการกัลปนาในลานนาไทยตั้งแต่กลางพุทธศตวรรษที่ 20 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 22 และคือรูปแบบของการกัลปนา ในลานนาไทยในช่วงเวลานั้น การศึกษาเริ่มด้วยการวิเคราะห์ความหมาย ที่มา และการใช้คำกัลปนาในดินแดนซึ่งปัจจุบันเป็นประเทศไทย เพื่อความเข้าใจในพฤติกรรมการกัลปนาโดยทั่วๆ ไป แล้วจึงได้เน้นหนักในขอบเขตที่เกี่ยวกับลานนาไทยตั้งแต่กลางพุทธศตวรรษที่ 20 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 22 โดยอาศัยหลักฐานจากศิลาจารึก ตำนาน และวรรณกรรมทางพุทธศาสนาซึ่งพระเถระลานนาได้แต่งขึ้นในยุคนั้น จากการวิจัยพบว่าทั้งแนวความคิดความเชื่อ ทางพุทธศาสนาตลอดจนสภาพการเมืองทั้งภายใน และภายนอกปัจจัยสำคัญซึ่งส่งเสริมการกัลปนาในลานนาไทยในช่วงเวลานั้น ส่วนในการศึกษารูปแบบการกัลปนานั้นพบว่า กษัตริย์ และพระมหาเทวีเจ้า เป็นผู้นำให้การอุปถัมภ์พระพุทธศาสนา และเป็นผู้กระทำการกัลปนาร่วมกับชนชั้นปกครองในหัวเมืองต่างๆ วัดซึ่งได้รับ การกัลปนาได้รับผลประโยชน์ในรูปต่างๆ ทั้งที่เป็นที่ดิน ผลประโยชน์จากที่ดิน และแรงงานคน ผลประโยชน์เหล่านี้ทำให้ดูเสมือนว่าในแง่หนึ่ง วัดที่ได้รับกัลปนาเป็น "เจ้าของที่ดิน" "นายเงิน" และ "เจ้าสังกัด" ความคุมแรงงานคน แต่ข้อจำกัดต่างๆ ตามความเป็นจริงทำให้วัดไม่สามารถทำหน้าที่ "เจ้าของที่ดิน" "นายเงิน" หรือ "เจ้าสังกัด" ได้อย่างแท้จริง และไม่มีอำนาจต่อรองเหนือฝ่ายปกครอง

Link to Full Text

Share

COinS