Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
วิวัฒนาการเศรษฐกิจหมู่บ้านในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย พ.ศ.2394-2475
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
The evolution of the village economy in Northeastern Thailand, 1851-1932
Year (A.D.)
1982
Document Type
Thesis
First Advisor
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
ประวัติศาสตร์
DOI
10.58837/CHULA.THE.1982.592
Abstract
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงความล่าช้าในการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจหมู่บ้านในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเป็นระยะเวลาที่ไทยได้รับผลกระทบจากจักรวรรดินิยมตะวันตกทำให้ต้องเปิดประเทศทำการค้าอย่างเสรี จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งเป็นระยะเวลาสิ้นสุดการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราช และเริ่มมีความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจเกิดขึ้น การศึกษาในเรื่องนี้ได้พยายามศึกษาจากตัวชาวบ้านเอง โดยมุ่งศึกษาอุปสรรคที่ทำให้เกิดความล่าช้าในการเปลี่ยนแปลง นอกจากนี้ยังศึกษาถึงอำนาจรัฐ และการขยายตัวของทุนนิยมโลกที่มีผลต่อวิวัฒนาการของหมู่บ้าน ผลจากการศึกษาพบว่าความล่าช้าในการเปลี่ยนแปลงนี้เกิดจากแรงกดจากอำนาจรัฐที่ดึงเอาส่วนเกินออกไปจากหมู่บ้าน และประการสำคัญคืออุปสรรคภายในตัวหมู่บ้านเองด้วย เนื่องจากมีแรงเกาะแน่นในหมู่บ้านสูงทำให้ไม่มีการแตกตัวออกไป แรงกระทบจากภายนอกหลังจากเซ็นสนธิสัญญาไมตรีกับต่างประเทศในปี พ.ศ. 2398 เป็นต้นมา ทำให้ประเทศเปิดต่อการค้าเสรีอย่างกว้างขวาง แต่เศรษฐกิจหมู่บ้านในภูมิภาคนี้เริ่มมีความเปลี่ยนแปลงต่อเมื่อมีเส้นทางรถไฟแล้ว อย่างไรก็ตาม เนื่องจากโครงสร้างภายในหมู่บ้านเองที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงจากภายในหมู่บ้านเองได้ ไม่เกิดชนชั้นใหม่ การเพาะปลูกข้าวยังเป็นอาชีพหลักหัตถกรรมครัวเรือนไม่สามารถพัฒนาขึ้นถึงในระดับอุตสาหกรรมได้ และวิธีการผลิตก็มีการเปลี่ยนแปลงน้อยมาก จะเห็นได้ว่าลักษณะความพอเพียงในตัวเองของหมู่บ้านที่ดำรงอยู่เป็นเวลาช้านาน ทำให้เศรษฐกิจของหมู่บ้านในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีความล่าช้าในการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นชนบทจึงต้องรับภาระตลอดมา กล่าวคือก่อนการผลิตเพื่อค้าหมู่บ้านถูกดูดกลืนในรูปของส่วยเกณฑ์แรงงาน และเมื่อทุนนิยมโลกเข้าสู่หมู่บ้านก็ได้ดึงเอาส่วนเกินของหมู่บ้านออกมาอีกเช่นกันนับเป็นเวลายาวนาน โดยที่หมู่บ้านไม่สามารถสร้างทุนด้วยตนเองได้
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
ทรัพยสาร, ประนุช, "วิวัฒนาการเศรษฐกิจหมู่บ้านในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย พ.ศ.2394-2475" (1982). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 61628.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/61628