Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)

นิเวศวิทยาการกินอาหารของปลาจวด (วงศ์ Sciaenidae) ในอ่าวปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

Feeding ecology of drum fishes (Family Sciaenidae) in Pak Phanang Bay, Nakhon Si Thammarat Province

Year (A.D.)

2010

Document Type

Thesis

First Advisor

ณิฎฐารัตน์ ปภาวสิทธิ์

Second Advisor

อภิชาติ เติมวิชชากร

Faculty/College

Faculty of Science (คณะวิทยาศาสตร์)

Degree Name

วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

วิทยาศาสตร์ทางทะเล

DOI

10.58837/CHULA.THE.2010.1073

Abstract

การศึกษานิเวศวิทยาการกินอาหารของปลาในวงศ์ปลาจวด (Family Sciaenidae) ในอ่าวปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยเฉพาะบริเวณปากคลองปากพูน ปากคลองปากพญาและปากคลองปากนครในช่วงเดือนมกราคม- พฤษภาคม ในปีพ.ศ. 2552 และพ.ศ. 2553 พบปลาจวดทั้งสิ้น 9 ชนิด ได้แก่ ปลาจวดเขี้ยว Otolithes ruber ปลาจวดหิน Johnius carouna ปลาจวดหางพัด Pennabia anea ปลาจวดคอม้า Panna microdon ปลาจวดหน้าสั้น Dendrophysa russellii ปลาจวดเทา Nibea soldado ปลาจวด Johnius borneensis ปลาจวด Aspericorvina jubata และปลาจวด Johnius sp.1 ปลาจวดกลุ่มเด่นที่พบอาศัยอยู่ในอ่าวปากพนังเป็นแหล่งหากินโดยสัมพันธ์กับปริมาณแพลงก์ตอนสัตว์กลุ่มเคย ได้แก่ ปลาจวดเขี้ยว ปลาจวดหิน ปลาจวดหางพัดและปลาจวดคอม้า ปลาจวดระยะวัยรุ่นและตัวเต็มวัยมีลักษณะสัณฐานวิทยาและนิเวศวิทยาการกินอาหารที่ต่างกันไปเพื่อแบ่งสรรทรัพยากรอาหาร ปลาจวดเขี้ยวระยะวัยรุ่นจะกินอาหารในมวลน้ำ โดยกินแพลงก์ตอนสัตว์พวกเคยเป็นอาหารหลักและกินปลาจวดขนาดเล็ก ส่วนปลาจวดเขี้ยวตัวเต็มวัยจะกินอาหารในมวลน้ำเป็นพวกเคยและมีสัดส่วนของอาหารประเภทปลาเพิ่มมากขึ้น โดยเป็นกลุ่มปลากะตักในวงศ์ Engraulidae และปลาหัวตะกั่วในวงศ์ Atherinidae ปลาจวดเขี้ยวตัวเต็มวัยจะมีขนาดซี่กรองเหงือกที่ใหญ่ขึ้นและมีฟันเขี้ยวที่มีขนาดใหญ่และยาวกว่าเมื่อเทียบกับระยะวัยรุ่น ปลาจวดหินระยะวัยรุ่นจะกินอาหารในมวลน้ำเป็นหลักโดยเฉพาะกลุ่มเคยและหาอาหารบริเวณหน้าดินบ้างเช่น ไส้เดือนทะเล ในขณะที่ปลาจวดหินตัวเต็มวัยหาอาหารเฉพาะบริเวณหน้าดินได้แก่ ไส้เดือนทะเล หอยสองฝาและปูเสฉวนเป็นต้น ปลาจวดหินมีการเปลี่ยนแปลงลักษณะสัณฐานวิทยาตามอายุและชนิดของอาหารที่มันกินโดยระยะวัยรุ่นมีซี่กรองเหงือกที่แข็งแรงและยาวเหมาะสำหรับกินเหยื่อประเภทแพลงก์ตอนสัตว์ เมื่อเข้าสู่ระยะตัวเต็มวัยจะมีซี่กรองเหงือกที่สั้นกว่าเพื่อลดการอุดตันของตะกอนเมื่อหากินบริเวณหน้าดิน ปลาจวดหางพัดระยะวัยรุ่นและตัวเต็มวัยจะกินอาหารคล้ายคลึงกันโดยกินอาหารในมวลน้ำเป็นหลักโดยกินแพลงก์ตอนสัตว์และปลาผิวน้ำ โดยสัดส่วนของอาหารประเภทปลาเพิ่มขึ้นตามอายุ ปลาจวดคอม้าระยะวัยรุ่นจะหากินทั้งในมวลน้ำและบริเวณหน้าดิน พบเคยเป็นอาหารหลักและพบไส้เดือนทะเลและปลาหน้าดินอีกด้วย การซ้อนทับกันของชนิดอาหารในกลุ่มปลาจวดระยะวัยรุ่นส่วนใหญ่กินอาหารในมวลน้ำเหมือนกันโดยกินแพลงก์ตอนสัตว์เป็นหลักแต่ปลาจวดเขี้ยวยังกินปลาจวดขนาดเล็กชนิดอื่นเป็นอาหารด้วย ปลาจวดเขี้ยวที่โตเต็มวัยยังหาอาหารในมวลน้ำเป็นหลักจึงมีการซ้อนทับกันของชนิดอาหารกับปลาจวดหินระยะวัยรุ่น ปลาจวดหางพัดระยะวัยรุ่นและปลาจวดคอม้าระยะวัยรุ่น ปลาจวดหินที่โตเต็มวัยจะกินอาหารบริเวณหน้าดินทำให้ไม่มีการซ้อนทับกันของอาหารกับปลาจวดเขี้ยวที่โตเต็มวัยและปลาจวดหางพัด ผลการศึกษาครั้งนี้แสดงบทบาทของปลาในครอบครัวปลาจวดในสายใยอาหารป่าชายเลนที่เป็นผู้ล่าในมวลน้ำและบริเวณพื้นท้องทะเล อาหารหลักของปลากลุ่มนี้ได้แก่ แพลงก์ตอนสัตว์ ปลาผิวน้ำและหน้าดิน สัตว์ทะเลหน้าดินตลอดจนอินทรีย์สาร

Other Abstract (Other language abstract of ETD)

Feeding ecology and morphological features of drum fishes or croakers (Family Sciaenidae) in Pak Phanang Bay, Nakhon Si Thammarat Province was investigated during January – May the year 2009 and 2010 in 3 areas namely Klong Pak Poon, Klong Pak Phraya and Klong Pak Nakorn. Nine species of sciaenids were recorded namely tigertooth croaker, Otolithes ruber; caroun croaker, Johnius carouna; bigeye croaker, Pennabia anea; panna croaker, Panna microdon; goatee croaker, Dendrophysa russellii; solder croaker, Nibea soldado; sharpnose hammer croaker, Johnius borneensis; prickly croaker, Aspericorvina jubata and Johnius sp.1. Dominant sciaenids, found in Pak Phanang Bay as feeding ground showing their distribution correlated to zooplankton abundance in particular Acetes spp., were tigertooth croaker, caroun croaker, panna croaker and bigeye croaker. These sciaenids in juvenile and adult stages demonstrated the niche partitioning by differences in feeding morphological structures and feeding habits. Ontogenetic niche shifts were found in several sciaenids. Juveniles of tigertooth croakers were zooplankton feeders, feeding mainly on Acetes and other small – size sciaenids. Adult tigertooth croakers still feed in the water column on Acetes spp. and pelagic fishes. Juveniles of the co-occurring species, caroun croaker, on the other hand, feed on Acetes and on polychaetes on the substrate. Caroun croaker demonstrated the ontogenetic niche shift by having strong and long gill rakers suitable for zooplankton feeding. Adult coroun croaker were benthic feeders, feeding on polychaetes, bivalves and hermit crab. The gill rakers in adult caroun croaker were short in order to avoid clogging when feeding on the substrate. Bigeye croaker, both in juveniles and adults, feed in the water column with Acetes and pelagic fishes as main prey items As the bigeye croaker grew, the more proportion of pelagic fishes increased in the stomach contents. Juveniles of panna croaker feed both in the water column and in the substrate. Acetes, polychaetes and demersal fishes were the major prey items. Niche overlap in juvenile sciaenids were evidenced, mainly feeding on zooplankton. Juvenile tigertooth croakers also preyed on other small – size sciaenids. Adult tigertooth croaker showed niche overlap with juvenile sciaenids by feeding in the water column. Adult caroun croaker demonstrated niche partitioning with adult tigertooth croaker and bigeye croaker by being benthic feeders. This study revealed the roles of sciaenid fishes in the mangrove food webs as the carnivores both in the water column and in the substrates. Zooplankton, pelagic and demersal fishes, benthos and detritus were the major prey items.

Link to Full Text

Share

COinS