Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยในระยะปี พ.ศ. 2432-2490
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
The organization of the Sangha Education in Thailand during 1889-1947
Year (A.D.)
1983
Document Type
Thesis
First Advisor
ปิยนาถ บุนนาค
Second Advisor
วิจิตร เกิดวิสิษฐ์
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
ประวัติศาสตร์
DOI
10.58837/CHULA.THE.1983.578
Abstract
การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ไทย ระหว่าง ปี พ.ศ. 2432-2490 เป็นระยะที่มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไข และมีการวางรากฐานการศึกษาของคณะสงฆ์ให้มีระบบแบบแผนที่ดีจนเป็นรากฐานของระบบการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยในปัจจุบันนี้ วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงปัจจัยต่าง ที่เป็นผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในการจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ ตลอดจนแนวนโยบายและวิธีการจัดการศึกษาของคณะสงฆ์นับแต่มีการจัดตั้งบาลีวิทยาลัยขึ้น ที่วัดมหาธาตุในปี พ.ศ. 2432 จนถึงการก่อตั้งมหาวิทยาลัยสงฆ์ ในปี พ.ศ. 2489 และ 2490 รวมทั้งการวิเคราะห์ถึงปัญหาและอุปสรรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการจัดการศึกษา จากการศึกษาพบว่า ในรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีความเปลี่ยนแปลงหลายประการในการจัดการศึกษาให้แก่พระสงฆ์ ซึ่งเป็นผลเนื่องมาจากการร่วมมือกันระหว่างคณะสงฆ์กับรัฐในการจัดการศึกษาหัวเมือง การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ในรัฐกาลนี้มีการแบ่งเป็น 2 แบบคือ การศึกษาปริยัติธรรมแบบเดิม และการจัดการศึกษาในรูปแบบวิทยาลัย ของมหามกุฏราชวิทยาลัย กับมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย หลังรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การศึกษาของคณะสงฆ์ได้แยกตัวออกจากการศึกษาของรัฐ เป็นผลให้การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์มีลักษณะมุ่งที่จะศึกษาทางด้านธรรมวินัย โดยมีการจัดตั้งหลักสูตรนักธรรมขึ้น เพื่อให้พระสงฆ์สามเณรได้รับการศึกษาอย่างทั่วถึง การศึกษาแบบนักธรรมได้เป็นพื้นฐานของการศึกษาของคณะสงฆ์มาจนถึงปัจจุบัน นโยบายและการจัดการศึกษาของสงฆ์ในรัชกาลที่ 5 และต้นรัชกาลที่ 6 นี้เป็นผลงานของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ซึ่งทรงเป็นผู้นำที่สำคัญยิ่งในการศึกษาของคณะสงฆ์ในช่วงระยะเวลาดังกล่าว หลังจากสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรสสิ้นพระชนม์ไปแล้ว รูปแบบการศึกษาของคณะสงฆ์ไม่มีสิ่งใดเปลี่ยนแปลงก้าวหน้ามากนัก จนถึงปี พ.ศ.2489 คณะสงฆ์ได้จัดตั้งมหาวิทยาลัยสงฆ์แห่งแรกขึ้น คือ มหามกุฏราชวิทยาลัย และในปีรุ่งขึ้นมีการสถาปนามหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย เพื่อเป็นสถาบันการศึกษาขั้นอุดมศึกษาของคณะสงฆ์ การก่อตั้งสถาบันการศึกษาของสงฆ์ทั้ง 2 แห่งนี้ แสดงให้เห็นถึงการขยายตัวทางการศึกษาของคณะสงฆ์ในการศึกษาวิชาการชั้นสูง แม้ว่าการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยจะมีปัญหาและอุปสรรคหลายประการ แต่การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยก็ยังเป็นผลให้เกิดความก้าวหน้าขึ้น ซึ่งนับเป็นผลดีต่อคณะสงฆ์เอง และต่อสังคมไทยโดยส่วนรวมด้วย
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
ชัยโชณิชย์, อุษา, "การจัดการศึกษาของคณะสงฆ์ไทยในระยะปี พ.ศ. 2432-2490" (1983). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 50777.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/50777