Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
การใช้เทคโนโลยีทางด้านการเกษตรกับจำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือนเกษตรในชนบทของประเทศไทย
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
Agricultural technology and desired number of children of agricultural household heads in rural Thailand
Year (A.D.)
1986
Document Type
Thesis
First Advisor
ภัสสร ลิมานนท์
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
สังคมวิทยามหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
DOI
10.58837/CHULA.THE.1986.715
Abstract
การศึกษาครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการใช้เทคโนโลยีทางด้านการเกษตรกับจำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือนเกษตรในชนบทของประเทศไทย กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ต้องการศึกษาว่าระดับการใช้เทคโนโลยีทางด้านการเกษตรและรูปแบบหรือลักษณะการประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีความสัมพันธ์กับจำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือนเกษตรอย่างไร และภายใต้เงื่อนไขตัวแปรลักษณะทางประชากรเศรษฐกิจและสังคมที่แตกต่างกัน ความสัมพันธ์จะเปลี่ยนไปจากเดิมเพียงใด ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้เป็นข้อมูลโครงการสำรวจภาวะเจริญพันธุ์ ภาวะการตายและการวางแผนครอบครัวในประเทศไทย ซึ่งสถาบันประชากรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเป็นผู้ดำเนินการจัดเก็บข้อมูลในระหว่างเดือนเมษายน-พฤษภาคม พ.ศ. 2522 โดยใช้ข้อมูลเฉพาะในส่วนของหัวหน้าครัวเรือนเกษตรเพศชาย ที่ทำการกสิกรรมเป็นอาชีพหลัก จำนวนทั้งสิ้น 1,554 จากการศึกษาพบว่า หัวหน้าครัวเรือนในทุกกลุ่มอายุ ที่ใช้เทคโนโลยีทางด้านเกษตรในระดับสูง มีจำนวนบุตรที่ต้องการน้อยกว่าหัวหน้าครัวเรือนที่มีการใช้เทคโนโลยีฯ ในระดับต่ำ แต่มีข้อสังเกตคือหัวหน้าครัวเรือนที่มีอายุต่ำกว่า 45 ปี โดยทั่วไปจะมีความต้องการมีบุตรโดยเฉลี่ยในจำนวนที่น้อยกว่าหัวหน้าครัวเรือนที่มีอายุสูงกว่า 45 ปีขึ้นไป ซึ่งผู้ศึกษาคาดว่าจะเป็นผลสืบเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงทัศนคติของคนรุ่นหลังในการที่จะมีครอบครัวขนาดที่เล็กลง นอกจากนั้นยังพบว่า ระดับการศึกษาของหัวหน้าครัวเรือนจะมีความสัมพันธ์ในเชิงลบกับจำนวนบุตรที่ต้องการโดยเฉลี่ยของหัวหน้าครัวเรือน โดยหัวหน้าครัวเรือนที่มีการใช้เทคโนโลยีฯ ในระดับสูงและเป็นผู้ที่มีการศึกษาสูงจะต้องการมีบุตรโดยเฉลี่ยน้อยที่สุด สำหรับความสัมพันธ์ระหว่างระดับรายได้ของหัวหน้าครัวเรือนจำนวนบุตรที่ต้องการโดยเฉลี่ยของหัวหน้าครัวเรือนไม่มีรูปแบบที่ชัดเจนว่าเป็นไปในทางลบหรือทางบวก การปลูกพืชหมุนเวียนจะมีความสัมพันธ์ในเชิงลบ กับ จำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือนกับหัวหน้าครัวเรือนและหัวหน้าครัวเรือนที่มีการใช้เทคโนโลยีฯ ที่ระดับสูง ประกอบกับทำการปลูกพืชหมุนเวียนยิ่งต้องการมีบุตรน้อยที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้ปลูกพืชหมุนเวียนแต่การจะปลูกพืชหมุนเวียนได้นั้นมีความสัมพันธ์กับแหล่งน้ำที่ใช้ในการเพาะปลูก นั่นคือ ระบบการชลประทาน จากการศึกษาพบว่า หัวหน้าครัวเรือนที่มีอยู่ในเขตชลประทานจะมีจำนวนบุตรที่ต้องการน้อยกว่าผู้ที่อยู่นอกเขตชลประทาน สำหรับการมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินและจำนวนเนื้อที่ถือครองมีความสัมพันธ์ในเชิงบวกกับจำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือน และปัจจัยพื้นฐานที่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนา เช่น การมีไฟฟ้าใช้ในชุมชนนั้น หัวหน้าครัวเรือนที่อาศัยยู่ในชุมชนที่มีไฟฟ้าใช้ จะมีจำนวนบุตรที่ต้องการน้อยกว่าผู้ที่อาศัยอยู่ในชุมชุนที่ไม่มีไฟฟ้าใช้ และระยะเวลาหรือจำนวนเดือนที่ใช้ในการทำเกษตรกรรม มีผลต่อการดำเนินชีวิตของเกษตรกรอย่างมากจากการศึกษาพบว่าหัวหน้าครัวเรือนที่มีจำนวนเดือนที่ว่างงานมากกว่า จะมีจำนวนบุตรที่ต้องการโดยเฉลี่ยน้อยกว่าผู้ที่มีงานทำตลอดปีหรือจำนวนเดือนที่ว่างงานน้อยกว่า สำหรับการศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างการเป็นสมาชิกของกลุ่มเกษตรกรหรือกลุ่มสหกรณ์การเกษตรกับจำนวนบุตรที่ต้องการ พบว่าแบบแผนความสัมพันธ์มีลักษณะที่แปรปรวน กล่าวคือ หัวหน้าครัวเรือนในกลุ่มอายุ 45 ปีขึ้นไป ผู้ที่เป็นสมาชิกของกลุ่มเกษตรกรต้องการมีบุตรน้อยกว่าผู้ที่ไม่ได้เป็นสมาชิกของกลุ่มเกษตรกร ในขณะที่หัวหน้าครัวเรือนในกลุ่มอายุ 15-44 ปี ความสัมพันธ์กลับตรงกันข้าม จากการศึกษาครั้งนี้จึงพอจะสรุปเป็นแนวทางในการกำหนดนโยบายพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยการกำหนดนโยบายในการพัฒนาประเทศแบบผสมผสาน ด้วยการส่งเสริมปัจจัยพื้นฐานในการประกอบอาชีพ โดยเฉพาะทางด้านการเกษตรกรรมซึ่งเป็นอาชีพหลักของประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ เช่น ขยายระบบชลประทาน เผยแพร่เทคนิควิธี การผลิตสมัยใหม่ และปัจจัยพื้นฐานที่มีการพัฒนาสังคม เช่น การขยายบริการไฟฟ้าในชนบท การรวมกลุ่มของเกษตรกรควบคู่กับการควบคุมการเพิ่มประชากรและการพัฒนาคุณภาพประชากร ซึ่งจะส่งผลให้การพัฒนาทางด้านการเกษตร และการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศบรรลุเป้าหมายไปพร้อมๆ กัน
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
เพ็ชรจรัส, ปริญญา, "การใช้เทคโนโลยีทางด้านการเกษตรกับจำนวนบุตรที่ต้องการของหัวหน้าครัวเรือนเกษตรในชนบทของประเทศไทย" (1986). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 47642.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/47642