การใช้หลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย พุทธศักราช 2524 ในโรงเรียนสังกัดกรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 9

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

An implementation of Buddhism subject in the Upper Secondary School Curriculum B.E. 2524 in schools under the jurisdiction of the General Education Department, Educational Region Nine

Author

นุชิต ศรีอาจ, บัณฑิตวิทยาลัย

Year (A.D.)

1987

Document Type

Thesis

First Advisor

สวัสดิ์ จงกล

Faculty/College

Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)

Degree Name

ครุศาสตรมหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

บริหารการศึกษา

DOI

10.58837/CHULA.THE.1987.223

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาสภาพการใช้หลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย พุทธศักราช 2524 ในโรงเรียน สังกัดกรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 9 2. เพื่อศึกษาปัญหาการใช้หลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย พุทธศักราช 2524 ในโรงเรียน สังกัดกรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 9 วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบสำรวจ ประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดกรมสามัญศึกษา ในเขตการศึกษา 9 ที่เปิดสอนวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ในปีการศึกษา 2529 จำนวน 66 โรงเรียน ซึ่งประกอบด้วยผู้ให้ข้อมูล ดังนี้คือ ผู้บริหาร จำนวน 198 คน และครูสอนวิชาพระพุทธศาสนา จำนวน 125 คน รวมผู้ให้ข้อมูลทั้งสิ้น 323 คน จากแบบสอบถามที่ส่งไปทั้งสิ้น 323 ฉบับ ได้รับคืนเป็นฉบับที่สมบูรณ์ จำนวน 273 ฉบับ คิดเป็นร้อยละ 84.52 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม ซึ่งมีลักษณะเป็นแบบเลือกตอบและแบบปลายเปิด การวิเคราะห์ข้อมูล วิเคราะห์โดยใช้ค่าร้อยละ สรุปผลการวิจัย สภาพการปฏิบัติในการใช้หลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายโรงเรียนมีการปฏิบัติในด้านต่างๆ ดังนี้ 1. ด้านการเตรียมบุคลากร โรงเรียนมีการจัดสำรวจความพร้อมของครูด้วยการสอบถามหัวหน้าหมวดวิชาสังคมศึกษา และผู้ช่วยฝ่ายวิชาการ ประชุมปรึกษาหารือกับครู และมีการเตรียมครูผู้สอนด้วยการส่งครูเข้ารับการฝึกอบรมตามหน่วยงาน หรือหน่วยราชการต่างๆ 2. ด้านการจัดครูเข้าสอน ผู้สอนวิชาพระพุทธศาสนาส่วนใหญ่เป็นครูหมวดวิชาสังคมศึกษา วิธีการจัดครูเข้าสอนด้วยการจัดผู้มีความรู้ และทักษะในการสอนพุทธศาสนาเข้าสอน โรงเรียนส่วนใหญ่มีครูผู้สอนพุทธศาสนา แต่ยังไม่เพียงพอ 3. ด้านการบริการหลักสูตรภายในโรงเรียน 3.1 เอกสารประกอบหลักสูตร โรงเรียนจัดหาด้วยวิธีการซึ่งส่วนใหญ่รับจากหน่วยงานที่รับผิดชอบโดยตรง เอกสารประกอบหลักสูตรที่จัดหาให้ส่วนใหญ่ คือ หลักสูตร (แม่บท) และหนังสือแบบเรียน 3.2 สื่อการเรียนการสอน โรงเรียนส่วนใหญ่จัดให้มีการสำรวจสื่อการสอนวิชาพระพุทธศาสนา ด้วยการให้ครู และหัวหน้าหมวดวิชาสังคมศึกษาเป็นผู้สำรวจ รายละเอียดในการสำรวจที่โรงเรียนใช้พิจารณา ส่วนใหญ่ คือ ความสอดคล้องกับเนื้อหาวิชา ส่วนน้อย คือ ด้านปริมาณ วัสดุอุปกรณ์การสอน มีแต่ยังไม่เพียงพอ การบริการสื่อการสอนโรงเรียนส่วนใหญ่จัดให้ความสะดวกในการนำไปใช้ และสนับสนุนส่งเสริมการผลิตสื่อการสอนด้วยการให้งบประมาณในการผลิต 3.3 ห้องสมุด โรงเรียนจัดบริการด้วยการแนะนำให้ครูใช้ห้องสมุดให้เป็นประโยชน์ต่อการสอนพุทธศาสนา และจัดหาหนังสือทางพระพุทธศาสนาให้แต่ยังไม่เพียงพอ 3.4 สถานที่ใช้ในการเรียนการสอน ส่วนใหญ่ใช้สอนในห้องเรียนธรรมดาและห้องจริยธรรม เกณฑ์ที่ใช้ในการจัดสถานที่ใช้สอน ส่วนใหญ่ คือ จัดสอดคล้องกับจุดประสงค์ของวิชา สภาพความเป็นจริงของห้องเรียน ส่วนใหญ่มีความเป็นระเบียบ สะอาด และอากาศถ่ายเทดี 4. ด้านการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร ผู้นิเทศส่วนใหญ่ คือ หัวหน้าหมวดวิชาสังคมศึกษา วิธีการนิเทศส่วนใหญ่ใช้การประชุมชี้แจง ให้ศึกษาเอกสารสิ่งพิมพ์ต่างๆ และให้คำแนะนำ ส่วนน้อย คือ สาธิตการสอน การติดตามผลการใช้หลักสูตรด้วยการตรวจสอบแผนการสอน แบบบันทึกการประเมินผลการเรียน การสนับสนุนให้ครูผู้สอนได้เพิ่มพูนทักษะความรู้ด้วยการส่งไปรับการอบรม/ศึกษาดูงาน จัดหาหนังสือเกี่ยวกับพุทธศาสนา เอกสารวิชาการใหม่ๆ ให้อ่านศึกษา และส่วนใหญ่สนับสนุนให้กำลังใจครูผู้สอนด้วยการให้งบประมาณในการจัดกิจกรรม 5. ด้านการวางแผนการสอน ครูผู้สอนเตรียมการสอนทุกครั้ง มีการจัดทำแผนการสอนด้วยตนเอง ซึ่งส่วนใหญ่ใช้หนังสือแบบเรียน และหลักสูตร (แม่บท) ประกอบการจัดทำ ก่อนสอนมีการแนะแนวทางการเรียนด้วยการทำเป็นบางครั้ง การฝึกภาคปฏิบัติ ส่วนใหญ่ให้ฝึกทุกครั้ง การใช้อุปกรณ์การสอน ส่วนใหญ่ใช้เป็นบางเรื่องด้วยการใช้รูปภาพเป็นส่วนใหญ่ รองลงมา คือ หนังสือพิมพ์ เครื่องบันทึกเสียงและของจริง และมีการใช้แหล่งวิทยาการในการสอน 6. ด้านเทคนิคและวิธีสอน ครูส่วนใหญ่สอนด้วยวิธี การบรรยาย รองลงมา คือ การอภิปราย การสนทนา และการศึกษาค้นคว้ารายงาน เกณฑ์เลือกวิธีสอน ส่วนใหญ่พิจารณาจุดประสงค์ของเนื้อหาวิชา ครูผู้สอนส่วนใหญ่ยังไม่มีความสามารถในการเลือกวิธีสอน และยังไม่มีความชำนาญในการใช้อุปกรณ์และเครื่องมือต่างๆ 7. ด้านกิจกรรมเสริมการเรียนการสอน โรงเรียนมีการจัดกิจกรรมเสริมการเรียนการสอน ด้วยการจัดเฉพาะที่เห็นว่าสำคัญ กิจกรรมที่จัดส่วนใหญ่ จัดกิจกรรมตามโอกาสต่างๆ ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา สวดมนต์ ฝึกสมาธิ และนิมนต์พระมาบรรยายธรรม โรงเรียนให้การสนับสนุนช่วยเหลือในการจัดกิจกรรมด้วยการให้งบประมาณ และให้คำปรึกษาแนะนำ ผู้มีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมเป็นครูผู้สอน นักเรียนและครูหมวดวิชาสังคมศึกษา 8. ด้านการวัดและประเมินผล ครูผู้สอนมีการชี้แจง จุดมุ่งหมาย หลักเกณฑ์และวิธีการวัดผลให้นักเรียนทราบ การวัดผลจัดทำหลังจากจบบทเรียนแล้ว และตามแต่โอกาสที่เหมาะสม การวัดและประเมินผล ส่วนใหญ่เน้นด้านความรู้ความจำ การนำไปใช้และเจตคติ ด้วยการใช้แบบทดสอบ เป็นส่วนใหญ่ รองลงมา คือ ใช้การสังเกตพฤติกรรมและการปฏิบัติของนักเรียน การปฏิบัติแก้ไขหลังการวัดและประเมินผล แก้ไขพฤติกรรมของนักเรียนเป็นส่วนใหญ่ ส่วนที่แก้ไขน้อย คือการปรับปรุงเครื่องมือวัดผล มีการชี้แจงข้อที่ควรแก้ไขให้นักเรียนทราบทุกครั้งหลังการวัดและประเมินผล ปัญหาการใช้หลักสูตร ปัญหาที่สำคัญมีดังนี้ 1. ด้านการเตรียมบุคลากร ได้แก่ ครูผู้สอนวิชาพระพุทธศาสนา ได้รับการอบรมไม่ครบทุกคน งบประมาณไม่เพียงพอ ไม่ได้รับข่าวสารเกี่ยวกับการเผยแพร่ความรู้ หรือ การจัดอบรม 2. ด้านการจัดครูเข้าสอน ได้แก่ ขาดครูผู้สอนที่มีความรู้และทักษะในการสอนพุทธศาสนา ครูผู้สอนไม่มีวุฒิทางพระพุทธศาสนา 3. ด้านการบริการหลักสูตรภายในโรงเรียน ได้แก่ เอกสารประกอบหลักสูตรยังไม่เพียงพอ งบประมาณในการดำเนินการด้านสื่อการเรียนการสอนไม่เพียงพอ ขาดอุปกรณ์การสอน และอุปกรณ์การสอนไม่มีประสิทิภาพ 4. ด้านการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร ได้แก่ ขาดบุคลากรในการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตรอย่างสม่ำเสมอ บุคลากรในการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร ยังขาดความรู้ความเข้าใจในหลักวิชา และการปฏิบัติ 5. ด้านการวางแผนการสอน ได้แก่ ความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาวิชาพระพุทธศาสนาของครูผู้สอนยังมีน้อย เวลาในการเตรียมการสอนไม่เพียงพอ 6. ด้านเทคนิคและวิธีสอน ได้แก่ ขาดอุปกรณ์การสอน 7. ด้านกิจกรรมเสริมการเรียนการสอน ได้แก่ ความพร้อมของครูผู้สอนในการจัดกิจกรรมมีน้อย นักเรียนมีความสนใจในกิจกรรมที่จัดขึ้นน้อย งบประมาณไม่เพียงพอ 8. ด้านการวัดและประเมินผล ได้แก่ ครูผู้สอนยังไม่สามารถวัดผลให้บรรลุตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้ ความรู้ความเข้าใจเรื่องวิธีการวัดผลของครูผู้สอนยังไม่เพียงพอ

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.

Recommended Citation

ศรีอาจ, นุชิต, "การใช้หลักสูตรวิชาพระพุทธศาสนา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย พุทธศักราช 2524 ในโรงเรียนสังกัดกรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา 9" (1987). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 46526.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/46526