The Thai Journal of Pharmaceutical Sciences
Abstract
ยาแผนโบราณตรีสารประกอบด้วยสมุนไพร 3 ชนิดคือ รากเจตมูลเพลิงแดง รากช้าพลู และเถาสะค้านในอัตราส่วนที่ต่างกันแล้วแต่สมุฎฐาน (ปิตตะ วาตะ หรือเสมหะ) จากการศึกษาพิษเฉียบพลันของสารสกัดด้วย 50% เอธานอลของสมุนไพรที่เป็นส่วนผสมของยาแผนโบราณตรีสารในหนูถีบจักรพบว่า สารสกัด เจตมูลเพลิงแดงเมื่อให้ทางปาก และฉีดเข้าใต้ผิวหนัง มีค่า LD เทียบเท่าผงยาแห้งเท่ากับ 23.2 และ 17.8 ก./กก. ตามลำดับ ส่วนสารสกัดสะค้านและสารสกัดข้าพลูเมื่อให้ทางปากหรือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง มีค่า LD มากกว่า 40.0 ก./กก. และจากการศึกษาพิษกึ่งเฉียบพลันของยาแผนโบราณตรีสารแก้ปิตตะสมุฏฐาน(สำหรับรักษาอาการป่วยด้วยธาตุไฟในฤดูหนาว)ซึ่งประกอบด้วยรากเจตมูลเพลิงแดง 12 ส่วน รากช้าพลู 4 ส่วน และเถ้าสะค้าน 8 ส่วน ในหนูขาวพันธุ์วิสตาร์ โดยป้อนยาในขนาด 0.36, 2.88 และ 23.04 ก./กก./วัน เป็นระยะเวลา 10 วันหรือคิดเป็น 1, 8 และ 64 เท่าของขนาดที่ใช้ในคน พบว่าในหนูทั้งสองเพศทุกกลุ่มที่ได้รับยามีการเจริญเติบโต และค่าทางโลหิตวิทยาคือค่า ฮีมาโตคริต ค่าจำนวนเม็ดเลือดขาว ค่าจำนวนเกล็ดเลือด ไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม ส่วนค่าทางชีวเคมีของหนูขาวทุกกลุ่มที่ได้รับยาพบว่ามีค่าครีอาตินินสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ จากการตรวจพยาธิสภาพภายนอกของ อวัยวะต่าง และจุลพยาธิวิทยาของตับ และไต ไม่พบความผิดปกติที่เกิดจากยาตรีสารแก้ปิตตะสมุฏฐาน
DOI
10.56808/3027-7922.3310
First Page
93
Last Page
104
Recommended Citation
ชวลิตธำรง, ปราณี; อัตตวิชญ์, เอมมนัส; รักษามั่น, พัช; and จันทเพ็ชร, ปราณี
(1995)
"พิษของยาสมุนไพรตีสาร (แก้ปิตตะสมุฏฐาน),"
The Thai Journal of Pharmaceutical Sciences: Vol. 19:
Iss.
2, Article 3.
DOI: https://doi.org/10.56808/3027-7922.3310
Available at:
https://digital.car.chula.ac.th/tjps/vol19/iss2/3