Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)

กามเทพในวรรณคดีสันสกฤต

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

Kamadeva in the Sanskrit literature

Year (A.D.)

1980

Document Type

Thesis

First Advisor

ศักดิศรี แย้มนัดา

Faculty/College

Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)

Degree Name

อักษรศาสตรมหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

ภาษาตะวันออก

DOI

10.58837/CHULA.THE.1980.407

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อค้นคว้าเรื่องราวความเป็นมา ตลอดจนบทบาทของกามเทพจากวรรณคดีสันสกฤต ตั้งแต่เมื่อเป็นเพียงนามธรรม จนกระทั่งวิวัฒนาการเป็นเทพเจ้าแห่งความรัก ทั้งนี้เพราะเรื่องของความรักมีกล่าวถึงในวรรณคดีแทบทุกเรื่อง ข้อมูลและหลักฐานต่างๆ ผู้วิจัยได้รวบรวมจากวรรณคดีสันสกฤตต่างๆ ได้แก่ คัมภีร์ฤคเวท คัมภีร์อถรรพเวท มหาภารตะ หริวงศ์ และปุราณะฉบับต่างๆ ผลของการวิจัยนั้นพอสรุปได้ว่า ในคัมภีร์ฤคเวท กามเทพเป็นเพียงนามธรรมอย่างหนึ่ง และปรากฏตัวตนในคัมภีร์อถรรพเวทในฐานะเทพผู้ยิ่งใหญ่องค์หนึ่ง ส่วนบทบาทในฐานะเทพเจ้าแห่งความรักปรากฏแน่ชัดในสมัยกาพย์และปุราณะ บทบาทครั้งสำคัญของกามเทพคือเป็นสื่อรักระหว่างพระศิวะกับพระนางปารวตี จนทำให้กามเทพสูญเสียร่างกายได้นามว่าอนงค์ แต่หลังจากที่กามเทพได้รับพรจากพระศิวะ กามเทพได้เกิดเป็นโอรสของพระกฤษณะกับนางรุกมิณี ชื่อประทยุมน์ บทบาทของประทยุมน์คือเป็นนักรบผู้เก่งกล้า ในทางพุทธศาสนา กามเทพคือมาร ผู้คอยขัดขวางการบำเพ็ญความเพียรของพระพุทธเจ้า ก่อนที่พระองค์จะได้ตรัสรู้ บรรลุสัมมาสัมโพธิญาณ ในวรรณคดีไทยนั้นปรากฏว่าในสมัยสุโขทัย มีเพียงนามกามเทพปรากฏในหลักศิลาจารึกสมัยอยุธยาเป็นต้นมา กามเทพมีฐานะเป็นเทพผู้มีรูปงาม ส่วนผู้ที่ทำให้บทบาทของกามเทพเด่นชัดนั้นได้แก่ พระบาทสมเด็จพระมงกฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระองค์ได้ทรงพระราชนิพนธ์วรรณคดีเรื่องต่างๆ และได้พระราชทานพระบรมราชาธิบายเรื่องราวของเทวต่างๆ ของอินเดีย จนทำให้กามเทพเป็นที่รู้จักกันดีในปัจจุบัน.

Link to Full Text

Share

COinS