Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
โลกัปปทีปกสาร ปริเฉท 7 : การตรวจชำระและการศึกษาเชิงวิเคราะห์
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
Lokappadipakasara chapter 7 : an edition and a critical study
Year (A.D.)
1982
Document Type
Thesis
First Advisor
สุภาพรรณ ณ บางช้าง
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
DOI
10.58837/CHULA.THE.1982.571
Abstract
คัมภีร์โลกัปปทีปกสาร รจนาขึ้นในสมัยสุโขทัย ถือได้ว่าเป็นคัมภีร์ภาษาบาลีที่อธิบายเรื่องโลกและจักรวาลอย่างละเอียดตามทัศนะของนักปราชญ์ทางพระพุทธศาสนาสมัยนั้น ผู้รจนาคือพระเมธังกร ท่านได้รวบรวมเนื้อหาสาระจากคัมภีร์ต่างๆ เช่น พระไตรปิฎก อรรถกถาและฎีกา แล้วนำมาวิเคราะห์และเสนอในรูปร้อยกรองและร้อยแก้ว ดั้งนั้นคัมภีร์โลกัปปทีปกสารจึงมีลักษณะเป็นทั้งงานวิจัยและงานวรรณคดีอย่างกลมกลืนน่าสนใจ นับเป็นผลงานที่มีคุณค่าเป็นที่รู้จักโดยทั่วไปทั้งในประเทศไทย พม่า และลังกา ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกสมัยสุโขทัย คัมภีร์ศาสนาวงศ์ของพม่า และจดหมายเหตุระหว่างราชทูตไทยกับลังกาในสมัยกรุงศรีอยุธยา เป็นต้น ต้นฉบับของคัมภีร์นิจารลงในใบลานด้วยอักษรขอมและอักษรมอญรวมหลายฉบับ ปัจจุบันมีผู้นำต้นฉบับมาตรวจชำระและศึกษาเชิงวิเคราะห์แล้ว 6 ปริเฉท จึงควรนำปริเฉทที่ 7 ซึ่งชื่อว่าโอกาสโลกนิเทสมาตรวจชำระต่อไป วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อตรวจชำระคัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ปริเฉทที่ 7 จากต้นฉบับที่จารด้วยอักษรขอมและอักษรมอญ ให้ได้ฉบับที่ถูกต้องและแปลเป็นภาษาไทยที่ดี ตลอดจนเพื่อศึกษาลักษณะภาษาบาลีและวิเคราะห์เนื้อหาสำคัญที่ปรากฏในปริเฉทนี้ เนื้อหาของวิทยานิพนธ์นี้ แบ่งออกเป็น 5 บท คือ บทที่ 1 บทนำ กล่าวถึงความเป็นมาของปัญหา วัตถุประสงค์ ขอบเขตและประโยชน์ที่จะได้รับจากการวิจัย บทที่ 2 บทวิเคราะห์เรื่องราวเกี่ยวกับคัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ปริเฉทที่ 7 คือ การสำรวจต้นฉบับคัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ที่อยู่ในแผนกอักษรโบราณ หอสมุดแห่งชาติ และวัดเพชรพลี จังหวัดเพชรบุรี ต้นฉบับคัมภีร์โลกัปปทีปกสารที่คัดเลือกมาตรวจชำระ ลักษณะภาษาบาลีและคำประพันธ์ ที่มาของคัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ปริเฉทที่ 7 ทัศนะเรื่องโลกและจักรวาล มาตราวัดระยะและมาตราเวลา บทที่ 3 คัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ภาษาบาลีที่ตรวจชำระแล้ว พร้อมทั้งเชิงอรรถแสดงคำหรือข้อความที่ต่างกันในแต่ละต้นฉบับ บทที่ 4 คำแปลโลกัปปทีปกสารเป็นภาษาไทย พร้อมทั้งเชิงอรรถอธิบายความหมายของคำที่ควรอธิบายเพื่อความเข้าใจเนื้อหาที่ดีขึ้น บทที่ 5 บทสรุปและข้อเสนอแนะ ผลของการวิจัยสรุปได้ว่า ต้นฉบับคัมภีร์โลกัปปทีปกสารที่นำมาตรวจชำระนั้น ต้นฉบับที่เป็นฉบับหลวงจารด้วยความประณีต ถูกต้องมากกว่าต้นฉบับที่เป็นฉบับราษฎร์ ภาษาบาลีที่ใช้คล้ายกับภาษาบาลีในคัมภีร์อรรถกถา ส่วนคำประพันธ์ที่ใช้มีทั้งร้อยกรองและร้อยแก้ว ในส่วนที่เป็นร้อยกรอง ใช้ปัฐยาวัตฉันท์ อินทรวิเชียรฉันท์ อุปชาติฉันท์และฉันท์มาตรพฤติบางแบบ ในด้านวิธีการเสนอเนื้อหา พระเมธังกรใช้วิธีการเสนอแบบเดียว กับการเสนอเนื้อหาในสมัยพุทธกาล ทางด้านเนื้อหาสาระ เป็นการอธิบายเรื่องโอกาสโลกหรือจักรวาล ทั้งลักษณะ ขอบเขต การเกิดและการแตกสลายของจักรวาล ความหมายและประเภทของกัป ระยะทางระหว่าภูมิชั้นต่างๆ มาตราวัดระยะและมาตราเวลา นับได้ว่าผู้รจนาได้แสดงทัศนะเรื่องโลกและจักรวาลไว้ในคัมภีร์นี้ทุกแง่ทุกมุม เป็นทัศนะที่มีผลสะท้อนให้เห็นภาพของโลกและจักรวาลที่มีลักษณะทั้งสอดคล้องและแตกต่างกับนักวิทยาศาสตร์ ในส่วนที่สอดคล้องกับวิทยาศาสตร์นั้น เป็นการสอดคล้องทางด้านขอบเขต ลักษณะ และสภาพของการแตกสลายของโลกส่วนที่แตกต่างกันคือคัมภีร์โลกัปปทีปกสาร ศึกษาและวิเคราะห์เพื่อแสดงให้เห็นถึงลักษณะอนิจจตา คือความเปลี่ยนแปลง ความไม่แน่นอนของธรรมชาติ และอิทธิพลของภาวะจิตใจของมนุษย์ ที่มีผลต่อความเจริญและความเสื่อมของภาวะต่างๆ เพื่อให้คนทั้งหลายหมั่นประกอบกรรมดีด้วยความไม่ประมาท
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
บุญชัย, สุชาติ, "โลกัปปทีปกสาร ปริเฉท 7 : การตรวจชำระและการศึกษาเชิงวิเคราะห์" (1982). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 54360.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/54360