Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
พระยมในวรรณคดีสันสกฤต บาลี และ ไทย
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
Yama in Sanskrit, Pali and Thai literatures
Year (A.D.)
1981
Document Type
Thesis
First Advisor
วิสุทธ์ บุษยกุล
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
ภาษาตะวันออก
DOI
10.58837/CHULA.THE.1981.570
Abstract
วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาคติความเชื่อเกี่ยวกับพระยมเท่าที่มีปรากฏในวรรณคดีสันสกฤต บาลี และไทย โดยรวบรวมเรื่องราวความเป็นมาตลอดจนบทบทาทของพระยมในวรรณคดีเหล่านั้น ตั้งแต่เมื่อเป็นมนุษย์คนแรกที่ตาย จนกระทั่งวิวัฒนาการเป็นเพทแห่งความตาย ข้อมูลและหลักฐานต่างๆ ส่วนใหญ่ด้านสันสกฤตได้รวบรวมจากคัมภีร์ฤคเวท ยชุรเวท อถรรทเวท ศตปถพราหมณ อุปนิษัท มหาภารามยณะ และปุราณะฉบับต่างๆ ด้านบาลีได้จำกัดเพียงคัมภีร์พระไตรปิฆก ส่วนข้อมูล ด้านไทยนั้นได้รวบรวมจากไตรภูมิพระร่วงเป็นหลัก เนื้อหาของวิทยานิพนธ์นี้แบ่งออกเป็น 6 บท บทแรกเป็นนำ กล่าวถึงความเป็นมาของปัญหา ตลอดจนถึงงวิธีดำเนินการวิจัย บทที่ 2 ประวัติความเป็นมาของพระยม บทที่ 3 บทบาทของพระยมในวรรณคดีสันสกฤต บทที่ 4บทบาทของพระยมในวรรคดีบาลี บทที่ 5 บทบาทของพระยมในวรรณคดีไทย บทที่ 6 บทสรุป และข้อเสนอแนะ ผลของการวิจัยพอสรุปได้ว่า ในคัมภีร์ฤคเวท พระยมเป็นมนุษย์คนแรกที่ตายปราชญ์ทางสันสกฤตบางท่านถือว่า พระยมมีผู้เป็นน้องสาวฝาแฝดเป็นมนุษย์คู่แรกผู้ให้กำเนิดมนุษย์คู่แกรผุ้ใหห้กำเนิดมนุษยชาติ และหลังจากที่พระยมตายแล้ว พระองค์มีบทบาทสำคัญยิ่งขึ้น โดยที่พระองค์ได้เป็นราชาแห่งบรรพบุรุษที่ล่วงลับ และได้ติดตามไปสู่แดนของพระองค์ในวรรค์พระองค์มีฐานะทัดเที่ยมเทพทั้งหลาย มีพระอัคนีและพระวรุณ เป็นต้น ในที่สุดพระองค์มีฐานะเป็นเพทแห่งความตายและเจ้าแห่งนรกปรากฏขัดในคัมภีร์มหาภาระตะ รามยณะ และปุราณะต่างๆ พระองค์ เป็นเทพบุตรทรงไว้ซึ่งความยุติธรรม และมีฉายาเรียกว่า พระธรรมหรือธรรมราชาด้วย ในบางครั้งพระองค์มีอำนาจเหนือความตาย เช่นในกรณีที่พระองค์คืนชีวิตพระสัตยวานในเรื่องสาวิตรี เป็นต้น ในวรรณคดีบาลี พระยมเป็นเจ้าแห่งนรก พระองค์ส่งเทวฑูต 5 ประการอันได้แก่ นายธรรม คือ การเกิด การแก่ การเจ็บ การถูกลงทัณฑ์ และการตาย มาเตือนให้มนุษย์ได้รีบกระทำความดี และเมื่อตายแล้วจะได้ขึ้นสวรรค์ แต่ผู้ตายที่กระทำความชั่วไว้จะตกนรก ความคิดเกี่ยวกับพระยมในวรรณคดีไทย ส่วนใหญ่ได้อิทธิพลจากวรรณคดีบาลีจึงมีเรื่องราวเป็นไปในทำนองเดี่ยวกัน
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
จิตรสุคนธ์, อัญชลี, "พระยมในวรรณคดีสันสกฤต บาลี และ ไทย" (1981). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 54191.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/54191