Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)

พลวัตความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยและผลต่อมุมมองโรคเบาหวานของผู้ป่วย : ศึกษากรณีความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยภายหลังการใช้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

Dynamics of doctor and patient relationship and its consequences on patients' perspectives of diabetes : a case study of doctor and patient relationship under universal coverage system

Year (A.D.)

2010

Document Type

Thesis

First Advisor

ภาวิกา ศรีรัตนบัลล์

Faculty/College

Faculty of Political Science (คณะรัฐศาสตร์)

Degree Name

สังคมวิทยามหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

สังคมวิทยา

DOI

10.58837/CHULA.THE.2010.937

Abstract

ศึกษา 1) ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยภายใต้ระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้า 2) ผลของความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วย ต่อมุมมองเรื่องการดูแลตนเองของผู้ป่วย โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยเทคนิคการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกร่วมกับการสังเกตแบบมีส่วนร่วม และสรุปความจากข้อมูลที่ได้ในลักษณะของการอุปนัย ผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับการรักษาภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และแพทย์ผู้รักษาแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ ผู้ป่วยในจังหวัดกรุงเทพมหานคร 3 รายกับแพทย์ผู้รักษา 1 ราย และผู้ป่วยในต่างจังหวัด 3 รายกับแพทย์ผู้รักษา 1 ราย ผลการศึกษาพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยมีทั้งสิ้น 4 รูปแบบ กล่าวคือความสัมพันธ์แบบบิดามารดากับบุตร ความสัมพันธ์แบบครูกับลูกศิษย์ ความสัมพันธ์แบบเจ้านายกับลูกน้อง ความสัมพันธ์แบบผู้ให้บริการกับผู้ใช้บริการ ซึ่งรูปแบบความสัมพันธ์ที่พบข้างต้นมีความสอดคล้องกับ รูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยตามแนวคิดของ Talcott Parsons โดยเฉพาะในสามรูปแบบแรกในขณะที่สามารถอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยในปัจจุบันได้เพิ่มเติมอีกหนึ่งรูปแบบ แพทย์ยังคงเป็นผู้มีอำนาจในการสั่งการ หากความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยดำเนินไปในลักษณะที่เป็นบิดามารดากับบุตร ครูกับลูกศิษย์ และเจ้านายกับลูกน้อง ในขณะที่ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยที่เป็นไปในลักษณะของผู้ให้บริการกับผู้ใช้บริการ ผู้ป่วยจะมีอำนาจในการใช้สิทธิของตนเองในฐานะผู้ใช้บริการ แต่อย่างไรก็ตามการศึกษาในครั้งนี้เป็นการศึกษาเฉพาะกลุ่มตัวอย่างเท่านั้น ความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยยังคงมีความพลวัตเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ นอกจากนี้ยังพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับผู้ป่วยขึ้นอยู่กับการรับรู้ข้อมูลเกี่ยวกับสิทธิของผู้ป่วย ซึ่งไม่ส่งผลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วย

Other Abstract (Other language abstract of ETD)

To study the relationship between doctor and patient under the universal coverage (UC) health care system and to investigate consequences of doctor and patient relationship on diabetes patients' self-care perceptions. Key informants are 6 diabetes patient and 2 consecutive doctors, both group are sampled from both Bangkok and rural areas. Field data is collected by using qualitative tools, which is in-depth interview and participant observation. The data is then analyzed inductively by method of content analysis. It is found that doctor-patient relationship under the universal coverage (UC) health care system can be categorized into 4 types: parent-child, teacher-student, employeremployee, service provider-client. The first three relationships are similar to Talcott Parsons' model of doctor-patient relationship. With the introduction of the universal coverage (UC) health care system in Thailand in 2000, Structure of power between doctor and patient tend to change toward a more equal one of service provider and client type. Clients are more concerned about their rights as patients and liberate themselves as a consequence. However, it is worth bearing in mind that relationship between doctor and patient is dynamic and context specific. The doctor and patient relationship has no direct observable impacts on patients' self-care perceptions.

Link to Full Text

Share

COinS