Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
ต้นทุนและผลตอบแทนจากการลงทุนในการผลิตเห็ดฟางเพื่อการค้า
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
Cost and return on investment in straw mashroom cultivation for commercial purposes
Year (A.D.)
1983
Document Type
Thesis
First Advisor
อานนท์ เอื้อตระกูล
Second Advisor
ดวงมณี โกมารทัต
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
บัญชีมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
การบัญชี
DOI
10.58837/CHULA.THE.1983.337
Abstract
เห็ดฟางเป็นพืชผักที่สำคัญชนิดหนึ่ง ในระยะเริ่มแรกประชาชนอาศัยเก็บเห็ดต่างๆ ที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ ต่อมาด้วยความพยายามของมนุษย์ในการคิดค้นเทคนิควิธีการเพาะ ทำให้มีเห็ดที่นิยมบริโภคกันโดยทั่วไปแล้วประมาณ 25 ชนิดจากจำนวนเห็ดรับประทานได้ที่ค้นพบแล้ว 2,000 กว่าชนิด เนื่องจากในระยะเวลา 20-30 ปีที่ผ่านมา วิทยาการการเพาะเห็ดได้ก้าวหน้ามากจนเป็นเหตุให้การเพาะเห็ดขยายตัวและรุดหน้าไปอย่างรวดเร็ว ปัจจุบันมีเห็ดที่สามารถเพาะเป็นการค้าที่สำคัญ 5 ชนิด คือ เห็ดแชมบียอง (เห็ดฝรั่ง) เห็ดหอม เห็ดเข็มทอง เห็ดฟาง และเห็ดนางรม สำหรับเห็ดฟางเป็นที่นิยมกันมากในประเทศแถบเอเชียอาคเนย์ ซึ่งประเทศไทยเป็นผู้ผลิตรายสำคัญรายหนึ่งในภูมิภาคแถบนี้ ผู้เขียนมีความเห็นว่าควรที่จะได้มีการศึกษาถึงสภาพการเกี่ยวกับการผลิต ต้นทุนการผลิต ผลการตอบแทนจากการลงทุน ภาวะการค้าเห็ดฟาง ตลอดจนปัญหาและอุปสรรคต่างๆ เพื่อศึกษาถึงปัญหาที่ควรจะได้รับการแก้ไขปรับปรุง การศึกษาครั้งนี้ ผู้เขียนร่วมกับเจ้าหน้าที่กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ออกสัมภาษณ์เกษตรกรผู้เพาะเห็ดและฟาร์มเห็ดในจังหวัดอุทัยธานี ชัยนาท สิงห์บุรีและปทุมธานี ในการสัมภาษณ์ได้ใช้วิธีการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง คัดเลือกเกษตรกรผู้เพาะเห็ดและฟาร์มเห็ดที่ได้รับความสำเร็จจำนวน 57 รายเป็นตัวอย่าง เป็นการผลิตก้อนเชื้อเห็ดฟาง 8 ราย การเพาะเห็ดฟางแบบกองสูง 3 ราย การเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ย 33 ราย การเพาะเห็ดฟางแบบโรงเรือนชั่วคราว 8 ราย การเพาะเห็ดฟางแบบโรงเรือนถาวร 3 ราย และการเพาะเห็ดฟางแบบโรงเรือนพิเศษ 2 ราย รวมทั้งได้ศึกษาเอกสารและรายงานต่างๆ ที่มีอยู่จากแหล่งที่เกี่ยวข้องด้วยวัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์เล่มนี้เพื่อต้องการศึกษาต้นทุนและผลตอบแทนการลงทุนในการผลิตเห็ดฟาง โดยเริ่มจากขั้นตอนการผลิตก้อนเชื้อเห็ดฟางไปจนถึงขั้นการเพาะให้เกิดดอก สำหรับต้นทุนการเพาะเห็ดฟางนั้นได้ศึกษาต้นทุนจำแนกตามลักษณะวิธีการผลิตแบบต่างๆ คือ แบบกองสูง แบบกองเตี้ย แบบโรงเรือนชั่วคราว แบบโรงเรือนถาวรและแบบโรงเรือนพิเศษ ส่วนการวิเคราะห์ผลตอบแทนการลงทุนในการเพาะเห็ดฟางจะจำแนกออกเป็น 2 ระดับคือ ระดับเกษตรกรเพื่อเพิ่มรายได้แก่ครัวเรือน ซึ่งได้แก่ แบบกองสูงและกองเตี้ยกับระดับฟาร์มเห็ดเพื่อการค้า ซึ่งได้แก่แบบโรงเรือนชั่วคราว แบบโรงเรือนถาวร และแบบโรงเรือนพิเศษ ผลจากการศึกษาพบว่า ในกรณีการผลิตก้อนเชื้อเห็ดฟาง ขนาด 3,000 ถุง หรือกระป่องต่อรุ่น ทำการผลิตปีละ 15 รุ่น ใช้เงินลงทุนเริ่มแรก 41,400 บาท ต้นทุนการผลิตก้อนเชื้อเห็ดฟางต่อถุงหรือกระป่องเท่ากับ 1.45 บาท อัตราผลตอบแทนค่าขายเท่ากับ 15.22% อัตราผลตอบแทนเงินลงทุนเท่ากับ 42% และใช้ระยะเวลาคืนทุนเท่ากับ 2.33 ปี ในกรณีการเพาะเห็ดฟางแบบกองสูง ขนาด 50 กองต่อรุ่นในพื้นที่ 1 ไร่ ทำการเพาะปีละ 3 รุ่น ใช้เงินทุนเริ่มแรกเท่ากับ 7,070 บาท ต้นทุนการเพาะเห็ดฟางแบบกองสูงเท่ากับ 19.16 บาทต่อกิโลกรัม อัตราผลตอบแทนค่าขายเท่ากับ 3.23% อัตราผลตอบแทนเงินลงทุนเท่ากับ 8.21% และใช้ระยะเวลาคืนทุนเท่ากับ 12.17 ปี ในกรณีการเพาะแบบกองเตี้ย ขนาด 200 กองต่อรุ่นในพื้นที่ 1 ไร่ ทำการเพาะตลอดปีละ18 รุ่น ใช้เงินทุนเริ่มแรกเท่ากับ 7,270 บาท ต้นทุนการเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ยเท่ากับ 17.87 บาทต่อกิโลกรัม อัตราผลตอบแทนค่าขายเท่ากับ 9.65% อัตราผลตอบแทนเงินลงทุนเท่ากับ 31.86% และใช้ระยะเวลาคืนทุนเท่ากับ 3.13 ปี ในกรณีการเพาะแบบโรงเรือนชั่วคราว ขนาด 10 โรงเรือนต่อรุ่นในพื้นที่ 1 ไร่ ทำการเพาะตลอดปี ปีละ 18 รุ่น ใช้เงินทุนเริ่มแรก 67,870 บาท ต้นทุนการเพาะเห็ดฟางแบบโรงเรือนชั่วคราวเท่ากับ 17.81 บาทต่อกิโลกรัม อัตราผลตอบแทนค่าขายเท่ากับ 9.45% อัตราผลตอบแทนเงินลงทุนเท่ากับ 17.55% และใช้ระยะเวลาคืนทุนเท่ากับ 5.67 ปี ในกรณีการเพาะแบบโรงเรือนพิเศษ ขนาด 10 โรงเรือนต่อรุ่นในพื้นที่ 1 ไร่ ทำการเพาะตลอดปี ปีละ 18 รุ่น ใช้เงินทุนเริ่มแรก 182,230 บาท ต้นทุนการเพาะเห็ดฟางแบบโรงเรือนพิเศษเท่ากับ 15.55 บาทต่อกิโลกรัม อัตราผลตอบแทนค่าขายเท่ากับ 20.34% อัตราผลตอบแทนเงินลงทุนเท่ากับ 30.13% และใช้ระยะเวลาคืนทุนเท่ากับ 3.33 ปี นอกจากนั้นยังพบว่า ผู้เพาะเห็ดมีปัญหาที่สำคัญคือ ราคาเห็ดไม่มีเสถียรภาพ การซื้อขายถูกพ่อค้าคนกลางเอาเปรียบ เกษตรกรผู้เพาะเห็ดขาดความรู้ด้านเทคนิคที่ทันสมัยในการเพาะเห็ด และหน่วยงานของทางราชการที่รับผิดชอบยังขาดประสานงานกัน ซึ่งข้อเสนอแนะมีดังนี้คือ รัฐบาลควรให้มีการร่วมกลุ่มเกษตรกรผู้เพาะเห็ด ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ด้านวิชาการตลอดจนจัดหาตลาดสำหรับส่งออกเห็ดฟางสู่ต่างประเทศ
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
พิเชฐกุล, วัลลภ, "ต้นทุนและผลตอบแทนจากการลงทุนในการผลิตเห็ดฟางเพื่อการค้า" (1983). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 50542.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/50542