Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
การวิเคราะห์การใช้ภาพพจน์ในวรรณคดีที่ปรากฏในหนังสือเรียนภาษาไทย วิชาบังคับระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
An analysis of figure of speech in literature appeared in Thai text-books for required courses at the upper secondary education level
Year (A.D.)
1985
Document Type
Thesis
First Advisor
สุจริต เพียรชอบ
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
ครุศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
มัธยมศึกษา
DOI
10.58837/CHULA.THE.1985.264
Abstract
วัตถุประสงค์ คือ การวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อวิเคราะห์การใช้ภาพพจน์ในวรรณคดีที่ปรากฏในหนังสือเรียนภาษาไทย วิชาบังคับ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ซึ่งเป็นวรรณคดีร้อยกรอง จำนวน 6 เรื่อง วิธีดำเนินการวิจัย คือ 1) ผู้วิจัยศึกษาวรรณคดีร้อยกรองที่ปรากฏในหนังสือเรียนภาษาไทย วิชาบังคับระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย และศึกษารวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับภาพพจน์จากหนังสือ วารสารและงานวิจัยต่างๆ เพื่อนำมาสร้างประเด็นในการวิเคราะห์วรรณคดีที่เลือกไว้ แล้วนำประเด็นดังกล่าวไปให้ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 ท่าน ตรวจแก้ไข แล้วนำประเด็นในการวิเคราะห์มาปรับปรุงแก้ไขตามที่ผู้ทรงคุณวุฒิแนะนำ 2) ผู้วิจัยใช้ประเด็นที่ตรวจแก้ไขแล้ววิเคราะห์การใช้ภาพพจน์ในวรรณคดีที่กำหนดไว้ เสนอผลการวิเคราะห์ในรูปการบรรยาย พร้อมทั้งคำนวณหาค่าความถี่ของการใช้ภาพพจน์แต่ละลักษณะเป็นร้อยละ แล้วนำผลเสนอในรูปตารางประกอบความเรียง ผลการวิจัยสรุปว่า 1) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในเรื่องอิเหนา ตอนกองทัพห้าวกะหมังกุหนิงตีเมืองด่านดาหา คือ การใช้คำที่มีรสความ คิดเป็นร้อยละ 53.34 และที่ใช้น้อยที่สุด คือ การเลียนเสียง คิดเป็นร้อยละ 6.67 2) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในนิราศพระบาท คือ การใช้คำที่มีรสความ คิดเป็นร้อยละ 28.03 ที่ใช้น้อยที่สุด คือ การใช้อุปลักษณ์ คิดเป็นร้อยละเพียง 1.52 เท่านั้น 3) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในมหาเวสสันดรชาดก กันฑ์กุมาร คือ การใช้อุปมาคิดเป็นร้อยละ 29.03 ที่ใช้น้อยที่สุด คือ การกล่าวเย้ยกล่าวประชด คิดเป็นร้อยละ 1.08 เท่านั้น 4) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในกาพย์เห่เรือเจ้าฟ้าธรรมธิเบ-ศร คือ การใช้คำที่มีรสความ คิดเป็นร้อยละ 44.90 ที่ใช้น้อยที่สุด ได้แก่ การใช้อุปลักษณ์ การใช้สัญลักษณ์ การกล่าวถึงความขัดแย้งคู่ขนานกัน การใช้คำถาม และการเล่นเสียง คิดเป็นร้อยละ 1.02 เท่านั้น 5) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มหาราช คือ การใช้อุปมา คิดเป็นร้อยละ 48.57 ที่ใช้น้อยที่สุด ได้แก่ การใช้อุปลักษณ์ การกล่าวเย้ย กล่าวประชด และการเลียนเสียง คิดเป็นร้อยละเพียง 2.86 6) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในเสภาขุนช้างขุนแผน ตอนขุนแผนลุแก่โทษ คือ การใช้คำที่มีรสความ คิดเป็นร้อยละ 36.66 และที่ใช้น้อยที่สุด ได้แก่ การใช้อุปลักษณ์ การใช้บุคลาอธิษฐาน การกล่าวถึงความขัดแย้งคู่ขนานกัน การกล่าวเกินจริง การใช้อุทาหรณ์ และการใช้คำซ้ำ คิดเป็นร้อยละเพียง 3.33 7) ภาพพจน์ที่ใช้มากที่สุดในวรรณคดีที่นำมาวิเคราะห์ทั้ง 6 เรื่อง คือ การใช้คำที่มีรสความ คิดเป็นร้อยละ 27.54 และที่ใช้น้อยที่สุด ได้แก่ การกล่าวถึงความขัดแย้งคู่ขนานกัน และการกล่าวเย้ยกล่าวประชด คิดเป็นร้อยละเพียง 0.5 เท่านั้น
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
ทนันชัย, ภัทราภรณ์, "การวิเคราะห์การใช้ภาพพจน์ในวรรณคดีที่ปรากฏในหนังสือเรียนภาษาไทย วิชาบังคับระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย" (1985). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 48646.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/48646