Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
ประวัติความเป็นมาและการขยายตัวการค้าของชาวจีนในกรุงเทพมหานคร ระหว่าง พ.ศ.2398-2475
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
The history and the expansion of Chinese trade in Bangkok Metropolis 1855-1932
Year (A.D.)
1985
Document Type
Thesis
First Advisor
ปิยนาถ บุนนาค
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
อักษรศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
ประวัติศาสตร์
DOI
10.58837/CHULA.THE.1985.692
Abstract
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาถึงความเป็นมาและการขยายตัวทางการค้าของชาวจีนในกรุงเทพ ตั้งแต่ภายหลังการทำสนธิสัญญาเบาริ่งกับอังกฤษใน พ.ศ. 2398 จนถึงก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 โดยแบ่งการศึกษาออกเป็น 4 บทคือ บทที่ 1 การอพยพของชาวจีนที่เข้ามาในกรุงเทพฯ ก่อนและหลังสนธิสัญญาเบาริ่ง ลักษณะและวิธีการในการทำการค้าตลอดจนแหล่งทำการค้าและการขยายตัวทางการค้าของชาวจีนในกรุงเทพฯ บทที่ 2 กล่าวถึงปัจจัยที่ส่งเสริมให้การค้าของชาวจีนในกรุงเทพฯ ขยายตัว บทที่ 3 เป็นการศึกษาบทบาทที่สำคัญของพ่อค้าชาวจีนในช่วงระยะเวลา พ.ศ. 2398-2475 ซึ่งแบ่งออกเป็นทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและการเมือง และบทที่ 4 กล่าวถึงผลกระทบของการขยายตัวทางด้านการค้าของชาวจีนในกรุงเทพฯ ในช่วงนั้นผลของการศึกษาพบว่า ชาวจีนได้เข้ามาตั้งหลักแหล่งในกรุงเทพฯ บริเวณสำเพ็งเป็นแห่งแรกซึ่งต่อมาได้กลายเป็นศูนย์กลางทางการค้าที่สำคัญในกรุงเทพฯ นับตั้งแต่สมัยก่อนสนธิสัญญาเบาริ่งเรื่อยมาควบคู่ไปกับการค้าตามเรือนแพริมน้ำ และเมื่อมีการปรับปรุงบ้านเมืองภายหลังการทำสนธิสัญญาเบาริ่งทำให้มีการตัดถนนมากมาย การค้าทางน้ำก็ลดบทบาทความสำคัญลงไป เปลี่ยนเป็นการค้าที่ขยายตัวไปตาม 2 ฟากถนนที่ตัดผ่าน ซึ่งการขยายตัวทางการค้าของชาวจีนในกรุงเทพฯนี้ ก่อให้เกิดผลกระทบทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ทางด้านเศรษฐกิจนั้นคือ เกิดการแข่งขันระหว่างพ่อค้าชาวจีนและชาวตะวันตก ซึ่งชาวจีนมีข้อเสียเปรียบชาวตะวันตกในเรื่องการขาดแคลนเงินทุนและข้อจำกัดในการให้ความช่วยเหลือแก่ชาวจีนของรัฐบาลไทย ทำให้กิจการการค้าระดับใหญ่ของชาวจีนมีอุปสรรคยากที่จะเอาชนะการผูกขาดของบริษัทชาวตะวันตกได้แต่อย่างไรก็ดี การขยายตัวทางการค้าของชาวจีนในกรุงเทพฯ ก็นำมาซึ่งรายได้ของรัฐเป็นจำนวนมาก เช่น การเก็บภาษีโรงร้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเขตสำเพ็งด้านกำแพงพระนคร ที่มีชาวจีนเข้าไปประกอบการค้ามาก ก็สามารถเก็บภาษีโรงร้านได้มากที่สุด และพระคลังข้างที่ได้ผลพลอยได้จากการเป็นเจ้าของที่ดินรายใหญ่และได้ลงทุนสร้างตึกแถวซึ่งส่วนใหญ่ชาวจีนจะเป็นผู้เข้ามาเช่าทำการค้าซึ่งการลงทุนของพระคลังข้างที่ก็มีส่วนทำให้การค้าแบบตึกแถวขยายตัวเร็วขึ้น ส่วนผลกระทบทางด้านสังคมต่อกรุงเทพฯนั้น ก็คือก่อให้เกิดการขยายชุมชนเมืองกรุงเทพฯ กล่าวคือ ตาม 2 ฟากถนนเต็มไปด้วยตึกแถวที่สร้างขึ้นเพื่อรองรับการขยายตัวทางด้านการค้าและชาวจีนได้เข้าไปประกอบอาชีพค้าขายตาม 2 ฟากถนน ทำให้กลายเป็นเมืองการค้า นอกจากนี้ยังทำให้สภาพแวดล้อมในกรุงเทพฯเปลี่ยนไป กล่าวคือ เกิดปัญหาความแออัดขึ้นในชุมชนชาวจีนและการรื้อกำแพงพระนครเพื่อขยายพื้นที่ในเขตกำแพงพระนครให้กว้างขึ้น เพื่อปลูกตึกแถวรองรับการขยายตัวทางด้านการค้าในกรุงเทพฯ
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
จันทกานนท์, พูนเกศ, "ประวัติความเป็นมาและการขยายตัวการค้าของชาวจีนในกรุงเทพมหานคร ระหว่าง พ.ศ.2398-2475" (1985). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 48514.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/48514