Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
การศึกษาแผนแบบการเลือกตัวอย่างและขนาดตัวอย่างที่เหมาะสม เพื่อใช้ประมาณจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพด
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
A study of sampling design and optimal sample size on the estimation of the eggs mass of corn stem rober
Year (A.D.)
1985
Document Type
Thesis
First Advisor
สรชัย พิศาลบุตร
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
สถิติศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
สถิติ
DOI
10.58837/CHULA.THE.1985.641
Abstract
ในการตัดสินใจว่าจะพ่นสารฆ่าแมลงให้กับต้นข้าวโพดเพื่อที่จะป้องกันหนอนเจาะลำต้นข้าวโพดหรือไม่นั้น ทางกรมวิชาการเกษตรได้ศึกษามาเป็นเวลาหลายปี และสรุปผลออกมาว่า ถ้าผลจากการตรวจนับจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดทุกต้น ทุกใบ ในแปลงที่ปลูกในสภาพไร่ที่มีแมลงศัตรูธรรมชาติ 60 -80 % ได้จำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดตั้งแต่ 15 กลุ่มต่อต้นข้าวโพด 100 ต้น จึงเริ่มพ่นสารฆ่าแมลงทันที่ (อรนุช กองกาญจนะและคณะ 2525) เหตุที่ต้องตรวจนับจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดก่อนพ่นสารฆ่าแมลง เพราะถ้าพ่นสารฆ่าแมลงไปโดยที่ไม่ได้ตรวจนับจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดแล้ว ผลที่ได้รับจะไม่คุ้มผลที่เสียไป คือ นอกจากจะเสียค่าใช้จ่ายในการพ่นสารฆ่าแมลงแล้วฤทธิ์ของสารฆ่าแมลงจะไปทำลายแมลงศัตรูธรรมชาติโดยไม่จำเป็น เมื่อปฏิบัติซ้ำกันหลายปีก็เกิดการไม่สมดุลย์ในธรรมชาติมากขึ้น โดยมีผลในปีต่อ ๆ ไปจำนวนหนอนเจาะลำต้นข้าวโพดในไร่ข้าวโพดจะเพิ่มมากขึ้นเพราะขาดแมลงศัตรูธรรมชาติช่วยควบคุม และตัวหนอนก็จะปรับตัวเกิดการดื้อยาขึ้น ดังนั้น การป้องการกำจัดหนอนครั้งต่อ ๆ ไปจะต้อง เพิ่มปริมาณสารฆ่าแมลงมากขึ้น แต่การนับจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดนั้นทำได้ลำบากมากจากการศึกษาของ วัชรา ชุณหวงค์ และ คณะ (2525) กำหนดให้พ่นสารฆ่าแมลงเมื่อสำรวจในสภาพไร่ว่ามีกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดเฉลี่ย 15 กลุ่ม/ 100 ต้น ในพื้นที่ ๆ มีศัตรูธรรมชาติทำลายไข่ 60-80% แต่การสุ่มตัวอย่างต้นข้าวโพดนั้นยังไม่ทราบจำนวนและวิธีการสุ่มที่แน่นอน ดังนั้น ถ้าหาแผนแบบการสุ่มตัวอย่าง และขนาดตัวอย่างที่เหมาะสมสำหรับประมาณยอดรวมกลุ่มไข่หนอนเจาะต้นข้าวโพดให้ค่าที่ได้ต่างจากยอดจริงไม่เกิน 2 กลุ่มต่อต้นข้าวโพด 100 ต้นแล้ว จะเป็นการช่วยชาวไร่ในการตัดสินใจพ่นสารฆ่าแมลงได้เป็นอย่างมาก ผลจากการวิจัยเพื่อทดสอบการแจกแจงกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดว่ามีการแจกแจงแบบทวินาม (binomial) แบบปัวซอง ( Poisson) หรือแบบเน็กกะทิฟไบโนเมียล ( negative binomial )โดยใช้การทดสอบภาวะสารูปสนิทดี ( test for goodness of fit ) และ การทดสอบแบบที ( t – test ) ปรากฏว่าข้อมูลของปีพ.ศ. 2525 จำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดมีการแจกแจงแบบเน็กกะทีฟไบโนเมียลหรือแบบกลุ่ม ( Poole | 1974 และ Southwood, 1978 ) 1 ช่วง คือ เมื่อต้นข้าวโพดมีอายุ 30 วัน เมื่อต้นข้าวโพดมีอายุ 75 วัน จำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดมีการแจกแจงเป็นแบบปัวซองหรือแบบสุ่ม ( Poole | 1974 และ Southwood, 1978 ) แต่เมื่อต้นข้าวโพดมีอายุ 45 วัน หรือ 60 วัน ไม่สามารถบอกได้ว่าจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดมีการแจกแจงแบบใด สำหรับข้อมูลปี พ.ศ. 2526 การแจกแจงของกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดเป็นแบบปัวซองหรือแบบสุ่มเกือบทั้งหมด ยกเว้นต้นข้าวโพดมีอายุ 5 สัปดาห์ ผลจากการทดสอบสมมติฐานว่าจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดมีการแจกแจงเป็นแบบปัวซองหรือไม่ จะปฏิเสธสมมติฐาน ถ้าใช้ระดับนัยสำคัญ α = .05 แต่ถ้าใช้ระดับนัยสำคัญ α =.01 จะยอมรับสมมติฐาน ผลจากการทดสอบการแจกแจงของกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดเมื่อต้นข้าวโพดมีอายุต่าง ๆกัน แสดงว่า ไม่มีรูปแบบที่แน่นอน คือ อาจจะเป็นแบบเน็กกะทิฟไมโนเมียล หรือปัวซอง หรือทวินาม หรือบางครั้งไม่ทราบการแจกแจงเลยก็มี สำหรับขนาดตัวอย่างต้นข้าวโพดที่นำมาใช้ประมาณยอดกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดนั้น เมื่อต้นข้าวโพดอายุ 5 – 6 สัปดาห์ ซึ่งเป็นช่วงกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดมีมากควรใช้ตัวอย่างต้นข้าวโพดประมาณ 5.5 เปอร์เซ็นต์ของต้นข้าวโพดที่ปลูกทั้งแปลง เมื่อระยะที่ต้นข้าวโพดอายุ 9 – 10 สัปดาห์ ซึ่งเป็นช่วงที่กลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดน้อย ควรใช้ขนาดตัวอย่างต้นข้าวโพดประมาณ 1 เปอร์เซ็นต์ของต้นข้าวโพดที่ปลูกทั้งแปลง ส่วนอายุต้นข้าวโพดในระยะอื่น ๆ ควรใช้ต้นข้าวโพดตัวอย่างเพียง 3.5 เปอร์เซ็นต์ของต้นข้าวโพดทั้งแปลงก็เป็นการเพียงพอ ส่วนวิธีการที่ใช้ในกลุ่มสุ่มตัวอย่างต้นข้าวโพด เพื่อประมาณยอดรวมกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพดทำให้ค่าที่ได้ต่างจากค่ายอดรวมจริงน้อยที่สุดแบ่งตามอายุของต้นข้าวโพดได้ดังนี้ คือ เมื่อต้นข้าวโพดอายุได้ 2 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่าง แบบใช้พื้นที่ขนาดกริดเป็น 2.25 เมตร X 4.5 เมตร ต้นข้าวโพดอายุ 3 สัปดาห์ ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบใช้พื้นที่เช่นกัน แต่ขนาดกริดเป็น 3.75 เมตร X 3 เมตร ต้นข้าวโพดอายุ 4 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบง่าย ต้นข้าวโพด 5 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบใช้พื้นที่ขนาดกริด 2.25 เมตร X 4.5 เมตร ต้นข้าวโพดอายุได้ 6 สัปดาห์ใช้การเลือกตัวอย่างแบบมีระบบ ต้นข้าวโพดอายุ 7 – 8 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบสองขั้นตอน ต้นข้าวโพด 9 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบการใช้พื้นที่ขนาดกริด 3 เมตร X 3 เมตร ต้นข้าวโพดอายุ 10 สัปดาห์ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบสองขั้นตอน จะเห็นว่าการสุ่มตัวอย่างต้นข้าวโพดแต่ละระยะอายุต้นข้าวโพดแตกต่างกันไป ดังนั้น เพื่อความสะดวกในการสุ่มตัวอย่างและเพื่อความสะดวกในการนำไปแนะนำให้ชาวไร่ได้อย่างถูกต้องและง่ายในการปฏิบัติ โดยสรุปแล้วถ้าใช้การสุ่มตัวอย่างต้นข้าวโพดแบบง่ายและแบบมีระบบจะให้ค่าประมาณยอดรวมที่ได้ต่างจากค่าจริงต่ำที่สุด
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
กาญจนเสริม, สายพิณ, "การศึกษาแผนแบบการเลือกตัวอย่างและขนาดตัวอย่างที่เหมาะสม เพื่อใช้ประมาณจำนวนกลุ่มไข่หนอนเจาะลำต้นข้าวโพด" (1985). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 47820.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/47820