Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)

พุทธศาสนากับการก่อตัวของรัฐไทยแบบใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6

Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)

Buddhism and the emergence of the modern Thai state in the reigns of King Chulalongkorn and King Vajiravudh

Year (A.D.)

1987

Document Type

Thesis

First Advisor

ฉลอง สุนทราวาณิชย์

Faculty/College

Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)

Degree Name

อักษรศาสตรมหาบัณฑิต

Degree Level

ปริญญาโท

Degree Discipline

ประวัติศาสตร์

DOI

10.58837/CHULA.THE.1987.768

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้ มีความประสงค์ที่จะศึกษาถึงความเปลี่ยนแปลงของความคิดทางพุทธ ศาสนาที่เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 โดยพิจารณาอย่างมีปฏิสัมพันธ์กับการก่อตัวของรัฐแบบใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5 ในการศึกษานี้ ได้พิจารณาพระพุทธศาสนาโดยผ่านแนวคิดของชนชั้นนำ ทั้งนี้เพราะชนชั้นนำมีบทบาทเป็นผู้กระทำการในการเปลี่ยนแปลงให้เกิดรัฐแบบใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5 ดังนั้นการพิจารณาแนวคิดทางพุทธศาสนาของชนชั้นนำโดยเฉพาะรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 จึงช่วยให้ได้เห็นความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ผลการศึกษาพบว่า ความคิดทางพุทธศาสนาที่เริ่มเปลี่ยนแปลงมาแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์ ได้เป็นรากฐานหรือเชื้อมูลให้แก่การปรับตัวในทางความคิดของชนชั้นนำในสมัยรัชกาล ที่ 5 ในกระบวนการของการปรับตัวทางความคิดของชนชั้นนำ พวกเขาก็ได้สร้างบทบาทในการเปลี่ยนรูปของรัฐให้กลายเป็นรัฐแบบใหม่ควบคู่ไปด้วย ความคิดทางพุทธศาสนาในสมัยรัชกาลที่ 5 มีลักษณะสำคัญคือ เน้นคำสอนที่มีลักษณะปฏิบัติได้ง่ายมากขึ้น และทำการเผยแผ่ให้แพร่หลายออกไป ขณะที่ในด้านบทบาทศาสนาพุทธได้สร้างเกียรติภูมิที่สำคัญให้ปรากฏในนานาประเทศด้วย สำหรับสมัยรัชกาลที่ 6 พุทธศาสนาได้มีบทบาทเป็นองค์ประกอบของ "อุดมการณ์ชาติ-ศาสนา-พระมหากษัตริย์" ที่เพิ่งเกิดขึ้นในสมัยนี้ รวมไปถึงบทบาทในเชิง "คุณธรรมของสังคม" คือเป็นเครื่องชี้นำความประพฤติของพลเมืองในชาติ

Link to Full Text

Share

COinS