Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
นิยายปรัมปราเรื่องแถน : วิเคราะห์ความเชื่อตามพงศาวดารล้านช้าง
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
The origin myth of Thaen : an analysis of a belief in Lan-Chang guardian spirit
Year (A.D.)
1988
Document Type
Thesis
First Advisor
สุภางค์ จันทวานิช
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
สังคมวิทยามหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
DOI
10.58837/CHULA.THE.1988.696
Abstract
การศึกษาครั้งนี้มุ่งศึกษาความเชื่อเรื่องแถนในด้านเนื้อหาและบทบาทของความเชื่อตามโลกทัศน์ของชาวอีสานในอดีต ว่ายังคงอยู่ในสังคมปัจจุบัน หรือคลี่คลายความเชื่อไปในลักษณะใด ตลอดจนศึกษาบทบาทของความเชื่อเรื่องแถนที่มีอิทธิพลในการดำรงชีวิตของชาวอีสานเป็นไปในรูปแบบใด โดยศึกษาจากนิยายปรัมปราเกี่ยวกับแถนที่ปรากฏในพงศาวดารล้านช้าง ผู้ศึกษาได้นำเอาแนวความคิดทางมานุษยวิทยาในสำนักการหน้าที่นิยมมาเป็นแนวทางการศึกษา เพื่ออธิบายถึงหน้าที่ทางสังคมของความเชื่อเรื่องแถนในอดีตและการคลี่คลายของความเชื่อในปัจจุบัน จากการศึกษาพบว่า ความเชื่อเรื่องแถนมีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของชาวอีสานในอดีตในการกำหนดรูปแบบการดำเนินชีวิต กำหนดความคิดทางการเมือง ทางด้านเศรษฐกิจ ทางด้านการศึกษา ทางด้านสาธารณสุข รวมทั้งทางด้านสันทนาการ ซึ่งล้วนแต่มีอิทธิพลอันสืบเนื่องมาจากความเชื่อเรื่องแถนทั้งสิ้น ความคลี่คลายของความเชื่อเรื่องแถน จำแนกออกเป็นความเชื่อเกี่ยวกับโลกและจักรวาลความเชื่อเรื่องวีรบุรุษ ความเชื่อเรื่องผีสางเทวดา และการแสดงออกของความเชื่อในรูปพิธีกรรมจากการศึกษาพบว่า ความเชื่อเรื่องแถนที่เกี่ยวกับโลกและจักรวาล ถูกผสมผสานด้วยความเชื่อดั้งเดิมและความเชื่อทางพุทธศาสนาในเรื่องสวรรค์และนรก ควมเชื่อเรื่องแถนและขุนบรมในฐานะวีรบรุษคลี่คลายเลือนลางไปจนแทบไม่เหลืออยู่เลย ส่วนความเชื่อเรื่องผีสางเทวดายังปรากฎว่าแถนมีฐานะเป็นผี แต่ก็คลี่คลายไปในรูปแบบของผีสางเทวดาอื่น ๆ เช่น ผีตาแฮกคือ แถนนา อย่างไรก็ตาม การแสดงออกของความเชื่อเรื่องแถนยังคงปรากฏอยู่ในพิธีกรรมบุญบั้งไฟ ซึ่งยังเป็นประเพณีที่ยึดปฏิบัติกันอย่างแพร่หลาย
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
โชติกันตะ, ภีรนัย, "นิยายปรัมปราเรื่องแถน : วิเคราะห์ความเชื่อตามพงศาวดารล้านช้าง" (1988). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 45330.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/45330