Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
การศึกษาเบื้องต้นฤทธ์ทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรหนาวเดือนห้า
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
Preliminary study of the pharmacological effect of Erycibe subspicata wall
Year (A.D.)
1990
Document Type
Thesis
First Advisor
ประสาน ธรรมอุปกรณ์
Second Advisor
ไพฑูรย์ สังวรินทะ
Faculty/College
Graduate School (บัณฑิตวิทยาลัย)
Degree Name
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Discipline
เภสัชวิทยา
DOI
10.58837/CHULA.THE.1990.573
Abstract
ศึกษาฤทธิ์เบื้องต้นทางเภสัชวิทยาของสารสกัดหยาบจากต้นพืชสมุนไพรหนาว เดือนห้า (Erucibesubspicata WALL.) ในกระต่าย หนูตะเภา หนูขาวและหนูถีบจักร ทั้งในสภาพปกติส ภาพที่สลบและต่ออวัยวะบางอย่างที่แยกออกมาจากตัวสัตว์ทดลอง เมื่อฉีดสารสกัดหยาบเข้าทางหลอดเลือดดำที่หูกระต่ายสภาพปกติขนาด 10 มก. ต่อกก. กระตุ้นให้น้ำลายไหลออกมาชัดเจน โดยไม่มีผลต่ออุณหภูมิปกติของร่างกายกระต่าย สารสกัดหยาบปริมาณ 0.2 ถึง 6.0 มก. ต่อมล. เพิ่มการหดเกร็งของทั้งลำไส้เล็กของกระต่ายและของหนูตะเภาตามสัดส่วนของปริมาณของสารที่ให้ ฤทธิ์เพิ่มการหดเกร็งสามารถยับยั้งได้ด้วย atropine ขนาด 1 x 107-7 โมล และ cyproheptadine ขนาด 1x 10-7 โมล เช่นกัน และยับยั้งด้วย verapamil ขนาด 5 x 10-8 โมล ได้เล็กน้อย สารสกัดหยาบมีผลเพิ่มการหดเกร็งของกล้ามเนื้อกระเพาะอาหารของหนูขาวที่ตัดออกมาเป็นชิ้น และกระเพาะอาหารทั้งกระเพาะของหนูถีบจักรที่แยกออกจากตัวได้เช่นกัน พบว่าการหดเกร็งของกระเพาะอาหารสัตว์ 2 ชนิดนี้ยับยั้งได้ด้วย atropine และ cyproheptadine ได้ชัดเจน โดยที่ verapamil ให้ผลเพียงเล็กน้อยเช่นเดียวกัน ผลต่อลำไส้เล็กฉีดสารละลายขนาด 10 และ 100 มก. ต่อกก. เข้าช่องท้อง และให้ทางปากขนาด 100 มก. ต่อกก. ในหนูถีบจักรไม่มีผลต่อการเคลื่อนที่ไปของผงถ่านจากกระเพาะไปตามลำไส้เล็กของหนูถีบจักรสภาพปกติ ฉีดสารละลายเข้าทางหลอดเลือดตำหนูขาวที่สลบขนาด 0.06, 0.6 และ 6 มก. ต่อกก. ให้ผลลดความดันเลือดทั้งค่าบนและค่าล่างได้ตามสัดส่วนของปริมาณสารสกัดหยาบที่ฉีด atropine (3 มดก. / ก.ก. ) ยับยั้งฤทธิ์ลดความดันเลือดได้ สารสกัดหยาบปริมาณ 2 มก. ต่อมล. ไม่สามารถลดการหดเกร็งของหลอดเลือดแดงใหญ่หนูขาวที่กระตุ้นด้วย L-phenylephrine แต่สารสกัดหยาบขนาด 0.02, 0.2 และ 2.0 มก. ต่อมล. มีผลลดแรงหดตัวและอัตราการเต้นของหัวใจห้องบนข้ายและขวาลงได้โดยไม่พบการเต้นผิดปกติและฤทธิ์ดังกล่าวสามารถยับยั้งได้ด้วย atropine เช่นกัน จากผลการทดลองแสดงชัดเจนว่าสารสกัดหยาบหนาวเดือนห้ามีฤทธิ์เพิ่มการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบลำไส้และกระเพาะอาหารที่แยกจากกาย และลดความดันเลือดรวมทั้งลดแรงบีบตัวและอัตราเต้นของหัวใจหนูขาว การออกฤทธิ์ดังกล่าวคล้ายกับ acetylcholine
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
โอฬารกิจอนันต์, วนิดา, "การศึกษาเบื้องต้นฤทธ์ทางเภสัชวิทยาของสมุนไพรหนาวเดือนห้า" (1990). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 42859.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/42859