Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD)
Other Title (Parallel Title in Other Language of ETD)
กลยุทธ์การใช้น้ำเชื้อแยกเพศเพื่อเพิ่มผลผลิตฝูงโคเนื้อและการเสริมผักหนามและสังกะสีเพื่อเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อโคและพ่อสุกรที่มีปัญหาคุณภาพน้ำเชื้อต่ำ
Year (A.D.)
2024
Document Type
Thesis
First Advisor
Theerawat Swangchan-uthai
Second Advisor
Saritvich Panyaboriban
Third Advisor
Takeshige Otoi
Faculty/College
Faculty of Veterinary Science (คณะสัตวแพทยศาสตร์)
Department (if any)
Department of Obstetrics, Gynaecology & Reproduction (ภาควิชาสูติศาสตร์-เธนุเวชวิทยาและวิทยาการสืบพันธุ์)
Degree Name
Doctor of Philosophy
Degree Level
Doctoral Degree
Degree Discipline
Theriogenology
DOI
10.58837/CHULA.THE.2024.338
Abstract
The objectives of the thesis were i) to improve the success of using sex-sorted semen and ii) to enhance the semen quality in low semen quality bulls and boars. Four experiments were conducted to test the hypothesis as 1) on-farm factors influence the success of sexed semen artificial insemination (AI) in cattle herds, 2) estrus synchronization protocols can be integrated in sex-sorted semen AI in cattle herd, 3) Lasia spinosa Thw. (LST) supplementation for improving semen quality in bull and boar sires with poor semen quality, 4) zinc supplementation for improving semen quality in subfertile boar. Study 1: Experiment 1, eight hundred seventy-four sex-sorted semen AI in cattle were retrospective observed for animal reproductive factors, synchronization factors and environmental factors. Experiment 2, two hundred ninety-two female beef cattle were recruited to estrus synchronized with difference protocols including single-shot prostaglandin, Co-synch + 7-days CIDR and SuperSyncTM protocols and timed AI with conventional and sex-sorted semen (2 groups with 3 subgroups of each). Female calves rate from utilizing sex-sorted semen was 88.75%. Heifer conception rate was significantly higher than cows. Temperature-humidity index
Other Abstract (Other language abstract of ETD)
วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์นี้คือเพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จของการใช้น้ำเชื้อแยกเพศและเพื่อเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อโคและพ่อสุกรที่มีปัญหาความไม่สมบูรณ์พันธุ์ วิทยานิพนธ์นี้ประกอบด้วย 4 การทดลอง ตามสมมติฐานต่อไปนี้ 1) ปัจจัยในฟาร์มมีผลต่อความสำเร็จของการผสมเทียมด้วยน้ำเชื้อแยกเพศในฝูงโคในประเทศไทย 2) สามารถบูรณาการเหนี่ยวนำการเป็นสัดเพื่อการผสมเทียมโดยใช้น้ำเชื้อแยกเพศในฝูงโคในประเทศไทย 3) การเสริมผักหนามเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อโคและพ่อสุกรที่มีคุณภาพน้ำเชื่อต่ำ 4) การเสริมสังกะสีเพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อสุกรที่มีคุณภาพน้ำเชื้อต่ำ การศึกษาที่ 1: การทดลองที่ 1 ศึกษาข้อมูลผสมเทียมด้วยน้ำเชื้อแยกเพศย้อนหลัง 874 ข้อมูลจากฟาร์มโคนม 3 แห่งในประเทศไทย ศึกษาปัจจัยทางด้านการสืบพันธุ์ ปัจจัยการเหนี่ยวนำการเป็นสัด และปัจจัยสิ่งแวดล้อม การทดลองที่ 2 เลือกโคเนื้อเพศเมีย 292 ตัว ศึกษาการเหนี่ยวนำการเป็นสัดด้วยพรอสตาแกลนดินแบบฉีดครั้งเดียว, วิธี Co-synch + CIDR 7 วัน และ SuperSyncTM ร่วมกับกำหนดเวลาผสมด้วยน้ำเชื้อธรรมดาและน้ำเชื้อแยกเพศ (2 กลุ่มใหญ่และแบ่งเป็น 3 กลุ่มย่อย) พบว่า ให้ลูกโคเพศที่ต้องการ (เพศเมีย) 88.75% และมีอัตราการตั้งท้องในโคสาวสูงกว่าโคนางอย่างมีนัยสำคัญ ยังพบค่าดัชนีอุณหภูมิและความชื้น (THI) ต่ำกว่า 80 ให้ผลอัตราการตั้งท้องสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ และพบว่าการเหนี่ยวนำการเป็นสัดในการทดลองที่ 2 ไม่มีความแตกต่างระหว่างกลุ่มย่อยและการผสมเทียมแบบกำหนดเวลาให้อัตราการตั้งท้องต่ำมาก การศึกษาที่ 2: พ่อสุกรที่มีปัญหาความสมบูรณ์พันธุ์ 3 ตัว ได้รับการเสริมผักหนามขนาด 4 g/ 100 kg BW 8 สัปดาห์ ทำการเก็บน้ำเชื้อเพื่อประเมินคุณภาพ 1 สัปดาห์ก่อนและหลังการเสริมผักหนามเพื่อประเมินปริมาตร ความเข้มข้น อัตราการเคลื่อนที่ อัตราอสุจิมีชีวิต ความสมบูรณ์อะโครโซม ความสมบูรณ์ไมโตคอนเดรีย และรูปร่างตัวอสุจิ พบว่าการเสริมผักหนามเพิ่มปริมาตร อัตราการเคลื่อนที่ อัตราอสุจิมีชีวิต และความสมบูรณ์อะโครโซมอย่างมีนัยสำคัญ ยังพบว่าความผิดปกติของรูปร่างทั้งแบบหลักและแบบรองลดลงอย่างมีนัยสำคัญ การเสริมผักหนามเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อสุกร การศึกษาที่ 3: เสริมผักหนามในพ่อพันธุ์โคนำเข้าพันธุ์แท้ที่มีปัญหาความสมบูรณ์พันธุ์ ศึกษาคุณภาพน้ำเชื้อสดและแช่แข็งและศึกษาการการแสดงออกของยีนส์ด้วยทรานสคริปโตมิกจากเนื้อเยื่ออัณฑะ ศึกษาการเสริมผักหนามในพ่อโค 6 ตัวเป็นเวลา 12 สัปดาห์ขนาด 5 g/ 100 kg BW วัดระดับเทสโทสเตอโรนในเลือดทุกสัปดาห์ตลอดการศึกษา และทำการเก็บชิ้นเนื้ออัณฑะประเมินเนื้อเยื่อและทรานสคริปโตมิกในพ่อโค 3 ตัว (จาก 6 ตัว) จากก่อนและหลังเสริมและจากพ่อโคความสมบูรณ์พันธุ์ปกติ 3 ตัว พบว่าภายหลังจากได้รับการเสริมผักหนาม คุณภาพน้ำเชื้อสดมีการเคลื่อนที่ตัวอสุจิ อัตราอสุจิมีชีวิต ความสมบูรณ์อะโครโซม ความสมบูรณ์เยื่อหุ้มเซลล์ และรูปร่างตัวอสุจิค่าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ รวมถึงในน้ำเชื้อแช่แข็งมีค่าดังกล่าวเพิ่มขึ้นร่วมกับการเพิ่มความสมบูรณ์ไมโตคอนเดรีย นอกจากนี้ระดับเทสโทสเตอโรนในเลือดของพ่อโคเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญหลังการเสริมผักหนาม จากผลทรานสคริปโตมิกพบว่ากลุ่มพ่อโคความสมบูรณ์พันธุ์ต่ำมีการแสดงออกของยีนลดลง 16 ยีน การเสริมผักหนามกระตุ้นยีนจำนวน 11 ยีนเกี่ยวข้องกับโครงสร้างเซลล์สืบพันธุ์ การสร้างตัวอสุจิ และคุณภาพของตัวอสุจิ ได้แก่ CNFN, KRT17, KRT1, KRT19, DSC3, KLK8, SPRR4, SPRR2E-like, Serpin B4-like และ WFDC18-like แสดงให้เห็นว่าผักหนามทำให้คุณภาพน้ำเชื้อสดและน้ำเชื้อแช่แข็งภายหลังการทำละลายเพิ่มขึ้น การศึกษาที่ 4: พ่อสุกรพันธุ์แท้ที่มีประวัติคุณภาพน้ำเชื้อต่ำ 3 ตัวถูกรีดน้ำเชื้อสัปดาห์ละครั้งเป็นเวลา 4 สัปดาห์ก่อนเริ่มการเสริมสังกะสีขนาด 15 g (ความเข้มข้นรวม 150 ppm) ทุกวันเป็นเวลา 16 สัปดาห์ ทำการประเมินคุณภาพน้ำเชื้อ คือ ปริมาตร ความเข้มข้น อัตราการเคลื่อนที่ อัตราอสุจิมีชีวิต ความสมบูรณ์อะโครโซม ความสมบูรณ์ไมโตคอนเดรีย และรูปร่างตัวอสุจิ แต่ละครั้งจะเก็บรักษาในสารละลายน้ำเชื้อไว้ที่อุณหภูมิ 16 องศาเซลเซียส 3 วัน เพื่อประเมินคุณภาพหลังการเก็บรักษา พบว่าสังกะสีช่วยเพิ่มความสมบูรณ์อะโครโซมและอัตราอสุจิมีชีวิตอย่างมีนัยสำคัญ ณ วันที่เก็บน้ำเชื้อ ยังช่วยเพิ่มความสมบูรณ์อะโครโซมอย่างมีนัยสำคัญหลังจากการเก็บรักษาเป็นเวลา 3 วัน ซึ่งยังพบแนวโน้มที่ดีขึ้นของการเคลื่อนที่ตัวอสุจิ อัตราอสุจิมีชีวิต และการเคลื่อนที่ไปข้างหน้าตัวอสุจิหลังจากเสริม 4 - 8 สัปดาห์ด้วย การเสริมสังกะสีสามารถเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อพ่อสุกรได้ วิทยานิพนธ์นี้แสดงให้เห็นถึงหลายปัจจัยภายในฟาร์มโคเนื้อที่มีผลต่อความสำเร็จในการใช้น้ำเชื้อโคแยกเพศ นอกจากนี้ยังนำเสนอวิธีการจัดการเพื่อเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อโดยไม่ส่งผลเสียต่อตัวสัตว์ ได้แก่ การเสริมผักหนามสามารถช่วยเพิ่มคุณภาพน้ำเชื้อในพ่อโคและพ่อสุกร และการเสริมสังกะสีมีผลต่อคุณภาพน้ำเชื้อพ่อสุกรซึ่งสามารถนำมาใช้งานภายในฟาร์มได้จริง สิ่งสำคัญของการศึกษาครั้งนี้ คือ การรักษาด้วยการเสริมผักหนามและสังกะสีอาจช่วยเพียงบรรเทาความรุนแรงของปัญหาความสมบูรณ์พันธุ์ อย่างไรก็ตามพ่อพันธุ์ที่มีปัญหาเรื้อรังควรพิจารณาทำการคัดทิ้งเพื่อลดต้นทุนของฟาร์ม
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative Works 4.0 International License.
Recommended Citation
Kaewma, Supitcha, "Strategies of utilizing sex-sorted semen to improve beef cattle herd production and using lasia spinosa thw. and zinc supplementation to improve semen quality of bulls and boars with poor semen profile" (2024). Chulalongkorn University Theses and Dissertations (Chula ETD). 12737.
https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/12737